Частка рускага свету: пра што гаварылі на кангрэсе суайчыннікаў
© Sputnik / Илья Питалев
/ Падпісацца
Як Расія плануе развіваць рускую мову ў краінах блізкага замежжа? Падрабязнасці ў аглядзе Sputnik з VII Сусветнага кангрэса расійскіх суайчыннікаў.
Сёмы па ліку Сусветны кангрэс расійскіх суайчыннікаў, якія пражываюць за мяжой, сабраў у Маскве 400 дэлегатаў з 100 дзяржаў, у тым ліку з краін блізкага замежжа.
На якія льготы могуць разлічваць суайчыннікі з постсавецкіх краін, як павялічыцца квота ў расійскія ВНУ і чаму Расія часам называе рускімі прадстаўнікоў іншых нацыянальнасцей - у матэрыяле карэспандэнта Sputnik Данары Курманавай.
"Рускі" - паняцце шматнацыянальнае
Ні для каго не сакрэт, што тэрмін "рускі свет" выклікае за межамі Расіі самую неадназначную рэакцыю. Хтосьці ўхваляе канцэпт "рускага свету", лічачы, што Расіі, як і любой іншай дзяржаве, трэба падтрымліваць прадстаўнікоў дыяспары за мяжой. А хтосьці адкрыта крытыкуе яго, называючы спробай экспансіі.
Аднак Расіі ў выпадку распрацоўкі знешнепалітычных дактрын даводзіцца складаней, чым іншым краінам - усё ж такі ў склад СССР уваходзілі 15 рэспублік, і ў кожнай з іх да гэтага часу гавораць па-руску. Прычым важна: далёка не ўсе рускамоўныя грамадзяне былых савецкіх краін - гэта этнічныя рускія. Магчыма, менавіта таму Расія замест тэрміна "дыяспара" (аб'яднанне па нацыянальнай ці рэлігійнай прыкмеце) выкарыстоўвае іншы - "суайчыннікі".
Да катэгорыі суайчыннікаў адносяцца адразу некалькі груп людзей: грамадзяне Расіі, якія пастаянна пражываюць за яе межамi, нашчадкі асоб, якія пражывалі на тэрыторыі РФ, а таксама асобы, якія адносяцца да народаў, гістарычна пражываючых на тэрыторыі РФ.
"Расія - шматнацыянальная і шматканфесійная краіна, - заявіў кіраўнік расійскага МЗС Сяргей Лаўроў, які адкрываў Кангрэс суайчыннікаў. - Наш вопыт суіснавання народаў, культур і рэлігій унікальны".
Аб'яднаўчым пачаткам для ўсіх гэтых прадстаўнікоў розных рэлігій і культур, па перакананні Лаўрова, з'яўляецца руская мова. Спікер Савета Федэрацыі РФ Валянціна Мацвіенка ў ходзе свайго выступлення на кангрэсе таксама зрабіла акцэнт на мове, а не на нацыянальнай прыналежнасці ўдзельнікаў.
"У самыя жорсткія месяцы пандэміі вы аказвалі дапамогу нашым грамадзянам, якія апынуліся ў цяжкай жыццёвай сітуацыі. На вас можна спадзявацца", - звярнулася Мацвіенка з удзячнасцю да жыхароў краін блізкага замежжа, дадаўшы, што ўсе разам яны ўтвараюць "шматнацыянальны свет".
"У зусім неверагодныя сітуацыі трапляюць нашы рускія незалежна ад нацыянальнасці, - заявіла Упаўнаважаны па правах чалавека ў Расійскай Федэрацыі Таццяна Маскалькова. - Рускія немцы, рускія яўрэі, рускія ўзбекі. Незаконны крымінальны пераслед, забарона для жанчын, якія выйшлі замуж за замежных грамадзян, мець зносіны са сваімі дзецьмі".
Скарачаючы бар'еры
Як адзначыў Лаўроў, за мінулыя 20 гадоў Расія разам з суайчыннікамі змагла вырашыць "важную задачу - зрабіць шматнацыянальны рускі свет рэальнасцю". Шмат у чым, на яго думку, гэтаму спрыяла ўнясенне ў расійскую Канстытуцыю палажэння аб абароне праў і інтарэсаў суайчыннікаў.
"Гэтыя прававыя нормы дазваляюць удасканальваць дзяржаўную палітыку ў дачыненні да тых, хто воляю лёсаў апынуўся за межамі айчыны", - падкрэсліў Лаўроў.
Рэгулярныя сустрэчы суайчыннікаў дапамаглі расійскім уладам спрасціць працэдуру атрымання грамадзянства РФ, лічыць начальнік Галоўнага ўпраўлення па пытаннях міграцыі МУС Расіі Валянціна Казакова.
"За тры гады зроблена шмат, - сказала Валянціна Казакова. - Не трэба прадстаўляць выхад з наяўнага грамадзянства. Грамадзяне Казахстана, Малдовы, Беларусі і Украіны цяпер могуць атрымаць грамадзянства ў спрошчаным парадку".
Дарэчы, мільённым удзельнікам расійскай дзяржаўнай праграмы па перасяленню суайчыннікаў з-за мяжы ў траўні гэтага года стаў суайчыннік з Казахстана, паведаміла Казакова.
"Гэта выдатны хлопец, медык па адукацыі, ён з першых дзён пандэміі знаходзіўся ў чырвонай зоне і дапамагаў нашым грамадзянам змагацца з хваробай, - распавяла яна. - На сённяшні дзень на тэрыторыі Расіі знаходзіцца каля 7 мільёнаў іншаземцаў, і многія з іх - нашы суайчыннікі. МУС бачыць сваёй задачай зніжэнне адміністрацыйных бар'ераў, якія перашкаджаюць ім атрымаць грамадзянства РФ".
Квот для блізкага замежжа стане больш
Першая хваля суайчыннікаў - гэта людзі, якія перажылі распад Савецкага Саюза. Аднак цяпер Расія павінна надаваць вялікую ўвагу маладому пакаленню, лічыць старшыня камітэта Дзярждумы РФ па міжнародных справах Леанід Слуцкі.
"У 1989-1990-я гады рускай мовай валодала 350 мільёнаў чалавек у свеце, а цяпер - 270, - сказаў ён. - 30 гадоў - гэта мізэрны адрэзак часу ў гістарычным маштабе, і мінус 80 мільёнаў чалавек! Нядаўна мы адкрылі школу імя Чэхава ў Бішкеку, але колькі сотняў зачынілася ў розных краінах. Таму адукацыя для нас - найважнейшая задача".
У наступным годзе Расія мае намер здаць у эксплуатацыю 5 школ, кожная з якіх зможа прыняць да 1200 навучэнцаў, адзначыў намеснік Мінасветы РФ Андрэй Карнееў. Паводле яго слоў, Расія стварае школы новага фармату - у іх вучацца па расійскім стандарце, але з інтэграваным нацыянальным кампанентам (вывучэннем нацыянальнай мовы і гісторыі). Адна такая школа ўжо існуе ў Туркменістане. Яшчэ 9 плануецца адкрыць у Кыргызстане.
Расія павялічвае не толькі колькасць школ, але і лік квотных месцаў для атрымання бясплатнай адукацыі ў сваіх універсітэтах, дадае намеснік міністра навукі і вышэйшай адукацыі РФ Дзмітрый Афанасьеў. У наступным навучальным годзе колькасць квот складзе 23 тысячы месцаў, а ў 2023-м - 30 тысяч.
"Таксама за мяжой, у 17 краінах, працуюць 40 філіялаў расійскіх устаноў вышэйшай адукацыі, - сказаў Афанасьеў. - У іх вучацца 17 тысяч студэнтаў. А ў Арменіі, Таджыкістане, Кыргызстане і Беларусі функцыянуюць арганізацыі двайнога падпарадкавання (славянскія ўніверсітэты, якія кантралююцца і Расіяй, і краінай знаходжання - Sputnik)".
Чытайце таксама:
Каронавірус, руская мова і міратворцы: што сказаў Пуцін на саміце СНД
Лаўроў ацаніў спробы Захаду раскалоць расійскіх суайчыннікаў
Абмяжоўваючы рускую мову, шкодзім эканоміцы – меркаванне экспертаў
Расійскія ВНУ падоўжаць тэрміны новай прыёмнай кампаніі для беларусаў
Рассупрацоўніцтва павялічыць квоты для ўсіх краін СНД - Шаўцоў
