Швейныя майстэрні Вялікага тэатра знаходзяцца пад самым дахам. Яны пераехалі сюды з асобнага будынка - так значна зручней і краўцам, і артыстам, якім дастаткова падняцца на ліфце, каб патрапіць на прымерку.
Мастак тэатральных касцюмаў Наталля Шыпук распавяла аб працэсе, які праходзіць тэатральны касцюм ад эскіза да гатовага выраба.
Са сцэны атлас выглядае як скура
Пасля зацвярджэння эскіза на савеце заўсёды агаворваюцца тэхнічныя моманты: крой, колеравая гама, даўжыня, якасць тканіны.
"Бываюць скурпулёзна гістарычныя спектаклі, а бывае вельмі адносная стылізацыя або сучасны касцюм, - тлумачыць Наталля. - У асноўным ты ўлоўліваеш вобраз гэтай эпохі, сілуэт".
Па словах мастака, якой бы ўмоўнай ні была стылізацыя, краўцы заўсёды звяраюцца з гістарычнымі крыніцамі, каб удакладніць, якой павінна быць сімволіка і колеравая гама, хто мог насіць пэўныя прадметы гардэроба.
"Выбар тканін залежыць ад задачы. Не ўсё можна выкарыстоўваць, напрыклад, у балеце. Некаторыя тканіны даюць на сцэне незвычайны эфект: напрыклад, байка выглядае як аксаміт, альбо атлас - як скура", - распавядае Наталля.
Мастак па касцюмах прыадчыніла заслону таямніцы над тым, якія ўборы гледачы ўбачаць на прэм'еры аперэты "Лятучая мыш": "Эскізы касцюмаў стварыў венгерскі мастак. Не сказаць, што пастаноўка зусім асучасненая, яна проста не прывязаная да пэўнай эпохі, напрыклад, ёсць элементы і стылістыка пачатку ХХ стагоддзя".
Сукенкі расшываюцца стразамі Свароўскі
У Вялікім тэатры працуюць спецыялісты па мужчынскім і жаночым касцюме, але ўнутры гэтых аддзелаў няма падзелу па абавязках. Адзін кравец адшывае нарад цалкам, ад і да.
"Усе элементы касцюма ствараюцца і прышываюцца ўручную. Для кожнага спектакля і артыста шыецца свой касцюм - колькі саставаў, столькі і касцюмаў. Для хору і кардэбалета - неабходная колькасць плюс два – запас", - пералічвае Наталля.
Для аздаблення выкарыстоўваюцца розныя матэрыялы, у тым ліку вельмі дарагія - такія, як стразы Свароўскі.
Уся вышыўка выконваецца ўручную, а аплікацыя прышываецца на тамбурнай машынцы.
Да артыстаў, распавядае мастак па касцюмах, патрэбен індывідуальны падыход. Бывае, што ўжо на этапе эскіза яны могуць прапанаваць унесці змены. Але здараецца, што і на першай прымерцы акцёр можа папрасіць нешта змяніць. Часам гэта звязана з густам артыста, але часцей - з індывідуальнымі асаблівасцямі фігуры: не заўсёды чалавеку пасуе тое, што задумаў мастак.
"У асноўным ты робіш нешта, каб яно працавала менавіта для гледача, але гэта апранаюць артысты, і артысту хочацца бачыць сябе ў люстэрку прыгожым, таму часам даводзіцца рабіць шмат хутчэй для артыста, чым для гледача", - смяецца Наталля.
Шыць пачкі - фізічна складана
Асобная тэма для размовы - касцюм для балета. Ён павінен сядзець як уліты і ў той жа час не абмяжоўваць рухаў танцоўшчыкаў. Нягледзячы на тое, што з моманту вынаходкі балетных пачак тэхналогіі моцна ступілі наперад, яны ўсё роўна застаюцца самымі складанымі пры пашыве.
"Метры цюлю закласці ў складачкі і падапхнуць пад машынку складана чыста фізічна. Я б сказала, што ў нейкай меры гэта мужчынская праца, хоць у нас толькі адзін мужчына ў калектыве", - жартуе Наталля.
Пры вырабе балетнага касцюма існуюць свае нюансы. Напрыклад, на махрах заўсёды зразаюць пяцелькі, якія інакш могуць зачапіцца за іншыя касцюмы або дэкарацыі. Любы дэкор старанна прышываюць, а зверху нашываюць празрыстую сетку.
Кравец Вера, якая пачала сваю працу ў тэатры з рэстаўрацыі пачак, распавядае:
"Я раней працавала на "Мілавіцы", потым у Літве і вось прыйшла сюды, вучыцца ў 60 гадоў пачкі шыць, - жартуе майстар. - Тады тэатр збіраўся на гастролі ў Германію, ім трэба было рэстаўраваць касцюмы, і быў вельмі вялікі аб'ём працы. Я працавала ўсяго месяц, але ўжо з'явілася думка: пайду адсюль. А потым думаю: не, усё роўна навучуся. Да таго ж, тут усе касцюмы розныя: тканіна, мадэлі, нічога не паўтараецца".
Святлана, якая працуе ў швейным цэху больш за трыццаць гадоў, кажа, што ўсе тэатральныя касцюмы складаныя. Часам здаецца: тут няма нічога асаблівага, але потым даводзіцца павазіцца.
"Па-першае, тэатральны касцюм павінен эфектна выглядаць на сцэне, не проста паказаць, а расказаць. А па-другое, вельмі важная апрацоўка, каб артысту было зручна", - пералічвае Святлана найважнейшыя складнікі тэатральнага касцюма.
У майстэрні не толькі шыюць і вышываюць, але нават ткуць тканіны: напрыклад, у балеце "Анастасія" выкарыстоўвалася вельмі шмат фрагментаў ручнога ткацтва. А адна з работніц цэха вяжа кальчугі з тоўстых нітак. Іх потым серабраць, са сцэны выглядаюць як сапраўдныя.
Прэм'ера аперэты "Лятучая мыш" адбудзецца 16 красавіка. Чытайце таксама папярэднія часткі рэпартажу з тэатра - аб працы бутафорскага і мастацкага цэха.
