ГРОДНА, 30 вер - Sputnik, Іна Грышук. Той, хто даўно не прыязджаў у Гродна, Замкавую гару цяпер можа не пазнаць. На месцы руін і рэшткаў абарончых сцен узвышаецца высокая сцяна з чырвонай цэглы і два высокія будынкі - так званая камяніца і сярэдняя вежа. Раней гэтыя будынкі мы маглі бачыць толькі на макетах, якія паказваюць копію замка часоў Стэфана Баторыя, а цяпер - ужывую. Журналістка Sputnik пабывала на гістарычнай для Гродна будоўлі, убачыла і даведалася, як рухаецца праца па рэстаўрацыі замка і што плануецца рабіць у бліжэйшы час.

Што пабудавалі на Замкавай гары?

Рэстаўрацыя Старога замка ў Гродне пачалася ўсяго два гады таму. Першымі на аб'ект прыйшлі археолагі, пасля іх - будаўнікі, якія пачалі ўзводзіць сцяну і вежы, умацоўваць уваходную браму, якая захавалася.

© Sputnik / Инна Гришук

Частку ўваходных аркі ўпрыгожылі дэкаратыўнымі элементамі з пяшчаніку

"Узведзены ўсе аб'екты, якія планавалася пабудаваць. Гэта атык над уязной брамай, галерэі, "мерная хата", камяніца (гэта ўмоўная назва) і сярэдняя вежа. Усё гэта вы і самі бачыце", - сцісла пералічвае аб'ём выкананых за апошні год работ дырэктар Гродзенскага гісторыка-археалагічнага музея Юрый Кітурка.

Напрыклад, атык - гэта новы паверх над уязной вежай. Злева ад уязной вежы пабудавана вонкавая сцяна, усярэдзіне якой з'явілася крытая галерэя. З яе можна трапіць у будынак так званай камяніцы, самы крайні будынак - гэта сярэдняя вежа. "Мерную хату" можна ўбачыць, калі зайсці ў панадворак Старога замка. Але наведвальнікаў сюды зараз не пускаюць. Гэта аднапавярховы будынак, размешчаны ўздоўж абарончай сцяны.

© Sputnik / Инна Гришук

Уздоўж абароннай сцены ўнутры панадворка з"явілася меркаваная копія мернай хаты - тут размесцяцца тэхнічныя памяшканні

Праўда, знешні выгляд ва ўсіх будынкаў пакуль не вельмі прэзентабельны. Зусім хутка выкананыя з чырвонай цэглы вонкавыя сцены атынкуюць і накрыюць спецыяльнай ахоўнай глазурай. Колер сцен будзе колеру тынкоўкі. Камяніца і сярэдняя вежа схаваюцца пад чарапіцай ярка-цаглянага колеру. У бліжэйшы час на сваё месца ўстане і купал, які размесціцца над уязной аркай.

Сцены ўпрыгожваюць каменным дэкорам

Па праекце сцены, аконныя і дзвярныя праёмы павінны быць дапоўнены каменнымі дэкаратыўнымі элементамі і скульптурамі. Менавіта яны зробяць будынкі прыбранымі, як і было ў эпоху Рэнесансу.

© Sputnik / Инна Гришук

Усе аконныя праёмы будуць ўпрыгожаны дэкаратыўнымі элементамі

Каменны дэкор вырабляецца на прыватным прадпрыемстве пад Гродна з пяшчаніку. Напрыклад, элементамі з пяшчаніку часткова абліцаваная ўязная арка і аконныя праёмы, дэкаратыўныя элементы мацуюцца да вонкавых сцен. Усталяваная балюстрада, якая служыць агароджай адкрытай галерэі, размешчанай над уязной групай.

Будаўніча-мантажныя работы будуць працягвацца не менш за паўгода, дакладныя тэрміны іх заканчэння не называюцца. Трэба выканаць чарнавую аздабленне сцен, правесці электрычнасць, ацяпленне і іншыя камунікацыі. Будуць устаўленыя драўляныя вокны і дзверы, якія ўжо вырабляюцца.

Юрый Кітурка адказвае на пытанне, якое хвалюе многіх - аб якасці работ. Яно і зразумела - бо на аб'екце працуюць будаўнікі ААТ "Гроднажылбуд", якое спецыялізуецца на будаўніцтве жылля.

© Sputnik / Инна Гришук

Дырэктар Гродзенскага гісторыка-археалагічнага музея Юрый Кітурка

"Якасць работ пастаянна адсочваецца. Ёсць спецыяльны чалавек, які за гэтым сочыць. Можна сказаць, што якасць дастаткова здавальняючая для арганізацыі, якая не спецыялізуецца на рэстаўрацыйных работах, ды і няма ў Беларусі такіх арганізацый", - адзначыў Кітурка.

Канструктыўная крытыка пачутая

Варта нагадаць, што працы па аднаўленні Старога замка ў Гродне падзеленыя на тры этапы. У фінале Стары замак павінен стаць копіяй палаца XVI стагоддзя часоў караля Стэфана Баторыя. Зараз выконваецца першая чарга. Гэта аднаўленне той часткі замка, якая знаходзілася з боку Нёмана. Рэстаўрацыя выконваецца па зробленым амаль 30 гадоў таму праекце архітэктара Уладзіміра Бачкова. Але ў ходзе работ у праект ўносіліся змены, улічваліся меркаванні грамадскасці і экспертаў.

© Sputnik / Инна Гришук

Уваходная вежа стала вышэй, хутка тут ўсталююць купал

Так, было вырашана змяніць форму купала над уваходнай вежай - ён будзе не круглай шарападобнай формы, а ў выглядзе класічнай цыбуліны. Да гэтага пытання былі падлучаныя польскія спецыялісты. Пасля доўгіх абмеркаванняў было вырашана захаваць другі паверх прыбудовы, якая размешчана злева ад уязной вежы. Яшчэ адна важная змена - цалкам зменена аснова сярэдняй вежы, гэта дазволіла захаваць старыя падмуркі.

Што ўбачым у новых вежах?

Дакладныя даты заканчэння першага этапу рэстаўрацыі не вядомыя. Калі з аб'екта сыдуць будаўнікі, пачнуцца работы па афармленні ўнутраных інтэр'ераў і стварэнні музейных экспазіцый. Як распавёў Кітурка, на першым паверсе уваходнай вежы будзе каса, на другім - наведвальнікі змогуць убачыць інтэр'еры замкавай капліцы. На першым паверсе сярэдняй вежы госці ўбачаць археалагічна-архітэктурную экспазіцыю, дзе будуць паказаны каменныя элементы замка, якія захаваліся з XVI стагоддзя. Яны былі знойдзены ў міжваенны час, пазней страчаны і нядаўна зноў адкрыты.

© Sputnik / Инна Гришук

Зараз адкрытая галерэя ўпіраецца ў дах, а ў будучыні адсюль можна будзе прайсці ў палац

Другі паверх сярэдняй вежы зойме тэматычная экспазіцыя, прысвечаная старажытнаму Гродна, да часоў Стэфана Баторыя. Трэці паверх - каралеўская лазня, чацвёрты паверх - алебастравая зала, якая ў ранейшыя часы была месцам адпачынку караля.

У будынку камяніцы пакажуць інтэр'ерныя экспазіцыі, напрыклад, можна будзе ўбачыць меркаванае жыллё прыдворных. А вось трапіць у памяшканні мернай хаты не атрымаецца. Тут размесцяцца тэхнічныя памяшканні.

© Sputnik / Инна Гришук

З агляднай пляцоўкі адкрываюцца прыгожыя віды на Гродна

Месцам для прыемных шпацыраў і прыгожых фота абяцае стаць адкрытая галерэя над уваходнай групай. Каб падняцца на яе, прыйдзецца прагуляцца па доўгіх галерэях з высокай столлю. Па сутнасці, гэта яшчэ адна аглядная пляцоўка, абгароджаная вытанчанай балюстрадай. Гуляць тут можна будзе нават зімой. Тут цёплая падлога, дзякуючы якой не будзе ўтварацца наледзь і гурбы, зробленая сістэма адводу вады.

Замак стане самым прыгожым у Беларусі

Цікаўлюся: "Ці можна сказаць, што зусім хутка гродзенскі Стары замак стане самым прыгожым у Беларусі"?

© Sputnik / Инна Гришук

У будучыні наведвальнікі музея змогуць прагуляцца па доўгіх галерэях з высокай столлю, якія злучаюць дзве вежы

"Давайце пачакаем, калі яго пабудуюць", - адказвае Кітурка і тлумачыць: "Зараз выконваецца толькі першая чарга рэстаўрацыі, а гэта толькі пятая частка ад усяго аб'ёму работ па аднаўленні замка. Калі будзе адноўлены палац (гэта другая чарга работ - Sputnik) , менавіта ён стане галоўнай дамінантай у дадзеным ансамблі. Гэта цяпер усё звяртаюць увагу на новыя вежы, купал. Але яны будуць выглядаць больш сціпла на фоне палаца".

© Sputnik / Инна Гришук

Так замак выглядае з боку Нёмана і Старога моста

Як паведаміў Кітурка, цяпер ідзе падрыхтоўчая праца да другога этапу. У бліжэйшы час пачнецца стадыя перадпраектных работ і будуць праводзіцца археалагічныя даследаванні і зандаж на сценах замка. Усё гэта дапаможа зразумець, якой была планіроўка замка ў XVI стагоддзі. Папросту кажучы, у пэўных месцах са сцен здымуць тынкоўку. Магчыма, будуць знойдзеныя старыя пласты тынкоўкі, на якой маглі захавацца сляды арнаментаў і жывапісу часоў Стэфана Баторыя, а таксама пазнейшых перыядаў. Пасля дадатковых даследаванняў з улікам атрыманых дадзеных у праекце могуць з'явіцца карэкціроўкі.

Чытайце таксама: 

• "Спрачацца няма сіл": рэканструкцыю Старога замка абмеркавалі ў Гродне
• Пешку XIV стагоддзя знайшлі падчас раскопак на Старым замку ў Гродне
• Рэшткі драўлянага дома XIV стагоддзя знайшлі археолагі ў Гродне

МІНСК, 25 сту – Sputnik. Рэжым надзвычайнай сітуацыі, які быў уведзены ў Вашынгтоне перад інаўгурацыяй прэзідэнта Джо Байдэна, адменены.

© Sputnik / Наталья Селиверстова

МЗС РФ пазначыла чаканні ад новай адміністрацыі ЗША

Раней на падыходах да ўрадавых устаноў была выбудавана сістэма блокпастоў з-за пагрозы паўтарэння масавых беспарадкаў у акрузе сталіцы. На цэнтральных вуліцах працавалі пункты надгляду ФБР, устаноўлены бетонныя загароды, некаторыя вуліцы былі перакрыты.

Цяпер жа дарогі ў цэнтры горада адкрылі для праезду, запрацаваў увесь грамадскі транспарт. Зноў усталявалі палаткі з фаст-фудам, а недалёка ад Белага дома пачаўся гандаль атрыбутыкай з вобразамі Джозэфа Байдэна і Камалы Харыс.

Частка байцоў Нацгвардыі ўжо пакінула горад. Як паведамілі сакрэтныя службы, якіх-небудзь сур'ёзных інцыдэнтаў у дні пасля інаўгурацыі не было.

Аднак тэрыторыя вакол самога Белага дома па-ранейшаму абгароджана высокім плотам. Ачэплены і будынак міністэрства фінансаў і Лафает-сквер.

Інаўгурацыя 46-га прэзідэнта ЗША

Цырымонія інаўгурацыі Джозэфа Байдэна прайшла ў Вашынгтоне 20 студзеня. Па традыцыі яе правялі на прыступках Капітолія.

© REUTERS / Leah Millis

Штурм Капітолія: фотахроніка беспарадкаў у ЗША

16

У сталіцы ЗША ў гэты дзень былі прыняты беспрэцэдэнтныя меры бяспекі. Амаль увесь цэнтр горада быў перакрыты для руху транспарту. Улады асцерагаліся правакацый і аднаўлення мітынгаў прыхільнікамі Трампа.

Да забеспячэння бяспекі ў 30 амерыканскіх штатах былі прыцягнуты падраздзяленні Нацыянальнай гвардыі ЗША, толькі ў Вашынгтон і прыгарады перавялі больш за 25 тысяч байцоў.

Нагадаем, што 6 студзеня ў дзень афіцыйнага зацвярджэння вынікаў прэзідэнцкіх выбараў пасля закліку з боку Дональда Трампа яго прыхільнікі прарваліся ў будынак Капітолія. Падчас беспарадкаў у Вашынгтоне загінулі пяць чалавек, многія атрымалі траўмы. Пасля гэтага ў горадзе быў уведзены рэжым надзвычайнай сітуацыі.

Чытайце таксама:

• Працэс імпічменту Трампу прапануюць пачаць у сярэдзіне лютага
• Дадатковыя абмежаванні ўведзены ў ЗША перад інаўгурацыяй Байдэна
• Антыамерыканская анархія: выбары ў ЗША не абышліся без разгону пратэстаў