Спражэнне дзеяслова і яго формы: моўная хвілінка са Sputnik
(абноўлена 09:36 22.04.2020)
У даведках для школьнікаў і іх бацькоў Sputnik разглядае правілы і найбольш складаныя аспекты вывучэння беларускай мовы. Сёння наша тэма – спражэнне дзеяслова, дзеепрыметнік і дзеепрыслоўе.У беларускай мове існуюць тры тыпы спражэння дзеясловаў, а таксама рознаспрагальныя дзеясловы – тыя, якія маюць канчаткі адразу двух спражэнняў. Вызначыць спражэнне можна па канчатках 2-й асобы адзіночнага ліку або 3-й асобы множнага.
- 1 спражэнне: 2 ас. адз. л. –еш (-эш, -аш), 3 ас. мн. л. -уць (-юць) – чуеш, чуюць; бярэш, бяруць; пішаш, пішуць.
- 2 спражэнне: 2 ас. адз. л. –іш (-ыш), 3 ас. мн. л. –аць (яць) – сядзіш, сядзяць; ляжыш, ляжаць.
- Рознаспрагальныя: даць, есці, бегчы.
Дзеепрыметнік
Дзеепрыметнік з'яўляецца дзеяслоўнай формай са значэннем працэсуальнай прыкметы: схаваны скарб – той скарб, які схавалі і г. д. Гэтыя формы маюць час, трыванне, стан, а таксама імянныя катэгорыі роду, ліку і склону. У адрозненне ад дзеясловаў, дзеепрыметнікі не маюць форм асобы і ладу.
Дзеепрыметнікі залежнага стану прошлага часу могуць мець кароткія формы (названа, прачытана замест названая, прачытаная).
Найбольш ужывальнымі ў беларускай мове з’яўляюцца дзеепрыметнікі прошлага часу залежнага і незалежнага стану з суфіксамі -л-, -н-, -ан-, -ен- і -т-. Дзеепрыметнікі незалежнага і залежнага стану з суфіксамі –ем- (-ом-), -уч- (-юч-), -ач- (-яч-), -ім-, -ш-, -уш-, а таксама зваротныя дзеепрыметнікі амаль не ўжываюцца ў сучаснай беларускай літаратурнай мове, замест іх выкарыстоўваюцца даданыя сказы: читающий мальчик – хлопчык, які чытае. Таксама яны часам замяняюцца назоўнікамі (наше будущее – наша будучыня), прыметнікамі (воображаемый друг – уяўны сябар), дзеясловамі (упавший мяч отскочил от пола – мяч упаў і адскочыў ад падлогі) і прыдатачнай часткай (программы, симулирующие реальность – праграмы – сімулятары рэальнасці).
Дзеепрыслоўе
Дзеепрыслоўе - гэта нязменныя формы дзеясловаў, якія служаць для абазначэння дадатковага дзеяння пры галоўным, якое выражана выказнікам.
Дзеепрыслоўе мае катэгорыі трывання, зваротнасці, пераходнасці, можа быць толькі ў незалежным стане і не мае формы часу. У сказе дзеепрыслоўе выконвае ролю акалічнасці і паясняе дзеяслоў-выказнік.
Калі разам з дзеепрыслоўем ужываюцца паясняльныя словы, яны ўтвараюць спалучэнне, якое выступае ў ролі аднаго члена сказа і выдзяляецца на пісьме коскамі: Я ўбачыў, як яны, паволі ідучы, павярнулі ў сад.
Тэги:
Карнавал у Рыа адмянілі з-за пандэміі каронавіруса
(абноўлена 19:25 23.01.2021)
Раней бразільскія ўлады пераносілі карнавал на нявызначаны тэрмін і разлічвалі, што здолеюць правесці мерапрыемства пасля таго, як з'явіцца вакцына ад COVID-19.МІНСК, 25 сту – Sputnik. Штогадовы карнавал у Рыа-дэ-Жанейра, які павінен быў адбыцца ў лютым 2021, адмянілі, паведаміў мэр горада Эдуарду Паіс.
У верасні мінулага года стала вядома, што мерапрыемства адкладаецца. З-за пандэміі школы самбы не паспелі б падрыхтавацца да правядзення карнавалу-2021 у лютым ні фізічна, ні матэрыяльна.
Увосень арганізатары мерапрыемства выказвалі надзею на тое, што са з'яўленнем вакцыны ад каронавіруса, знакамітае шоу ўсё ж атрымаецца правесці летам.
"Я ніколі не хаваў сваёй страсці да карнавалу і выразнага бачання эканамічнай важнасці гэтай культурнай падзеі для нашага горада. Аднак цяпер няма сэнсу меркаваць, што мы зможам правесці карнавал у ліпені", - напісаў у сваім Twitter Паіс.
Падрыхтоўка, якую патрабуе шоў, на дадзены момант немагчыма, растлумачыў мэр і дадаў, што ў наступным годзе, пасля праходжання вакцынацыі, Рыа-дэ-Жанейро зможа "адсвяткаваць жыццё і нашу культуру з усёй інтэнсіўнасцю, якую заслугоўваем".
Карнавал у Рыа-дэ-Жанейра традыцыйна праводзіцца з пятніцы па аўторак перад Вялікім постам.
Бразілія стала адной з самых пацярпелых ад каронавіруса краін у свеце. Па апошніх дадзеных, захварэлі на COVID-19 больш за 8,6 мільёна жыхароў краіны, памерлі 214 тысяч чалавек. Краіна знаходзіцца на другім месцы ў свеце па колькасці смяротных зыходаў у хворых на каронавірус і на трэцім па колькасці заражэнняў.
Чытайце таксама:
- У Вялікабрытаніі яшчэ адна мутацыя каронавіруса - зараз з Бразіліі
-
Вакцыны супраць новых штамаў каронавіруса будуць распрацоўваць ў Брытаніі
-
Імунолаг: новы "брытанскі" штам каронавіруса выцесніць папярэдні
Тэги:
Як выглядае абноўлены музей "Пяты форт" у Брэсце
(абноўлена 16:59 23.01.2021)
Работы па рэстаўрацыі і музеефікацыі праводзіліся з чэрвеня па снежань 2020 на сродкі Саюзнай дзяржавы Расіі і Беларусі.БРЭСТ, 25 сту – Sputnik, Святлана Яцанюк. У Брэсце урачыста адкрыўся абноўлены музей Пяты форт - філіял мемарыяльнага комплексу "Брэсцкая крэпасць-герой".
©
Sputnik Светлана Яценюк
Пяты форт - філіял мемарыяльнага комплексу "Брэсцкая крэпасць-герой"
Падчас рэстаўрацыйных работ былі ачышчаны ад моху і бруду фасады казармы і гаржавы капанір. Сцены вычышчанага форта абаранілі спецыяльным кансервавальным складам, каб не разбуралася цэгла. Пра тое, што гэта Пяты форт, цяпер кажа і рымская лічба V на ўваходзе ў левай частцы гаржавой казармы.
©
Sputnik Светлана Яценюк
Музей распавядае і пра ўдзел крэпасці ў Першай сусветнай вайне
Акрамя рэстаўрацыі ў рамках праекта была створана новая экспазіцыя. Яна размясцілася ў гаржавой казарме і займае шэсць казематаў. Музей расказвае пра гісторыю фартыфікацыі на беларускіх землях, пра мадэрнізацыю Брэст-Літоўскай крэпасці, аб будаўніцтве фартоў і аб удзеле крэпасці ў Першай сусветнай вайне. Таксама ёсць залы з элементамі рэканструкцыі: яны наглядна паказваюць, як выглядалі памяшканні форта - жылыя казематы, канцылярыя, цэйхгаўз, умывальня.
©
Sputnik Светлана Яценюк
У рамках праекта была створана новая экспазіцыя
На адкрыццё Пятага форта прыбылі міністр культуры Беларусі Анатоль Маркевіч, прадстаўнікі гарадской улады, кіраўніцтва Мемарыяльнага комплексу "Брэсцкая крэпасць" і іншыя ганаровыя госці. Як распавёў загадчык музея Пяты форт Аляксандр Каркатадзе, за 20 гадоў існавання гэтага аб'екта ў якасці музея яго ў агульнай складанасці наведала крыху больш за 100 тысяч чалавек.
©
Sputnik Светлана Яценюк
Загадчык філіяла "Музей 5-ы форт" Аляксандр Каркатадзе на фоне сцяны з рымскай лічбай V
У мэра горада Аляксандра Рагачука ёсць надзея і мэта ў разы павялічыць наведванне гэтага аб'екта.
"Патэнцыял Пятага форта - не тыя 100 тысяч, якія за 20 гадоў тут пабывалі. Я вам гарантую 100 тысяч у год", - выказвае ён сваё меркаванне.
©
Sputnik Светлана Яценюк
Мэр горада разлічвае на 100 тысяч наведвальнікаў у год
Мэр горада паабяцаў узяць на сябе абавязацельствы па добраўпарадкаванні прылеглай тэрыторыі. Ужо ідзе будаўніцтва дарогі да музея. І будзе наведзены парадак ля ўваходу. Таксама Аляксандр Сцяпанавіч адзначыў, што да музея ў будучыні пусцяць грамадскі транспарт, так як цяпер сюды даволі праблематычна дабрацца без машыны.
Тэги:
Супрацоўніцтва Беларусі і Расіі ў галіне энергетыкі ў 2021 годзе
(абноўлена 19:46 27.01.2021)
У сераду, 27 студзеня 2021 года, у 16:00 у мультымедыйным прэс-цэнтры Sputnik Беларусь у анлайн-фармаце адбыўся відэамост Мінск-Масква на тэму: "Супрацоўніцтва Беларусі і Расіі ў галіне энергетыкі ў 2021 годзе".
©
Sputnik / Владимир Федоренко
Наколькі збалансаваным з'яўляецца цяперашні кантракт на пастаўку газу, як будзе развівацца сітуацыя з пастаўкамі нафты, а таксама варыянты супрацоўніцтва ў галіне атамнай энергетыкі - на гэтыя і іншыя пытанні адказаў:
- галоўны рэдактар аналітычнага часопіса "Геоэнергетика.ru" Барыс МАРЦІНКЕВІЧ.
Чытайце таксама:
- Галоўчанка: Маскве і Минску трэба вырашыць пытанне па агульным энергарынку
- Беларусь з другой АЭС будзе купляць у Расіі ў 2 разы менш газу
- Беларусь выступае за тарыфы на газ у ЕАЭС на ўзроўні ўнутранага рынку
Тэги: