Вёска Багданаўка Лунінецкага раёна святкаваннем Каляд заўсёды адрознівалася ад суседніх вёсак. Калі там калядаваць ходзяць на Шчодрык (Шчадрэц, Стары новы год), то ў Багданаўцы заўсёды адзначаюць з 7 студзеня. Калядаваць у Багданаўку выправіўся карэспандэнт Sputnik Сяргей Лескець.
Вёска вельмі вялікая, сёння там пражывае каля 1400 жыхароў, таму адной групе калядоўшчыкаў ні за што яе не абыйсці. Мясцовыя жыхары падзялілі вёску на раёны, дзе па кожнаму з году ў год ходзяць свае групы калядоўшчыкаў — і старых, і маладых.
Мясцовыя заўсёды з радасцю чакаюць гасцей і абавязкова клічуць за стол. Калядаваць ідуць, як змяркаецца, да гэтага часу ў сямейным крузе свята адзначаюць дома. Стол пасля вячэры не прыбіраюць, да яго абавязкова запросяць гасцей.
Яшчэ адно адрозненне Багданаўкі у тым, што калядуюць са своеасаблівай зоркай-буклеем (або быклей) — зоркай з "конікамі". Магчыма, гэта сінтэз каляднай зоркі і традыцыйнай батлейкі, аднак мясцовыя кажуць, што матыў іх "конікаў" цалкам не калядны, а паляўнічы.
Так, да прыкладу, Іван Ільючык робіць зоркі з дзяцінства. І зараз у яго самая прыгожая і цікавая зорка — з ценямі паляўнічага, зайца, казы (казулі), лася і ёлкі.
Буклей робяць з дрэва і паперы, носяць на невялікая палцы. У цэнтры канструкцыі робяць маленькі лялечны тэатр: папяровыя фігуркі чалавечкаў, звяроў, хатак, ёлак круцяцца, а свечка асвятляе праз экран — матавую кальку — усе батлеечныя дзейства. Гэты незвычайны міні-тэатр па-старому называецца "конікі", яго рабілі, каб стварыць святочны настрой для дзяцей.
Традыцыя рабіць буклей адраджаецца ў Багданаўцы. Іван Ільючык ужо гадоў дзесяць носіць зорку на Каляды, віншуе аднавяскоўцаў.
Каляды ў Багданаўцы адзначаюць тры дні: ходзяць у госці, наведваюць родных. У хатах граюць гармонікі, спяваюцца традыцыйныя застольныя песні на непаўторны палескі манер.
Лён на Беларусі вырошчваюць са старадаўніх часоў. Продкі заўсёды ставіліся з павагай да гэтай культуры, бо яна літаральна магла апрануць цэлую сям’ю і нават вёску. Чыстае і светлае льняное адзенне было сімвалам нявіннасці і маральнай чысціні, таму маладыя дзяўчаты на вяселле апраналі сукенкі, зробленыя з ільнянога матэрыялу. А ў Старажытным Егіпце, дзе людзі даведаліся пра лён 7-9 тысяч гадоў таму, тканіны з лёну лічыліся элітнымі, таму ў іх заварочвалі муміі егіпецкіх фараонаў.
Прыгажосць і зручнасць ільняной тканіны цэніцца ва ўсім свеце, а на Беларусі і дагэтуль захоўваюць традыцыі льнянога ткацтва. Кросны, варштат, мялкі, церніцы, трапкач і іншыя старадаўнія прылады для вырабу льняной тканіны — у фотастужцы Sputnik.
Гэта, безумоўна, не нанатэхналогіі, але паглядзець таксама ёсць на што.
Глядзіце таксама:
На Беларусі лён вырошчваюць са старадаўніх часоў. Нашы продкі казалі, што "лён усіх апранае", і прысвячалі гэтай сельскагаспадарчай культуры свае песні, вершы і казкі.
Лён быў сімвалам нявіннасці і маральнай чысціні, таму нявеста на вяселле апранала сукенку з ільну. На беларускім гербе кветачкі льну сімвалізуюць працавітасць, дабрабыт і парадак.
Традыцыйнай прыладай ткацтва на Беларусі быў гарызантальны ткацкі станок — кросны. Беларускія навукоўцы вылучаюць некалькі тыпаў ткацкіх станкоў, якія існавалі ў XIX — пачатку XX стагоддзя і адрозніваліся па канструкцыі. У больш прымітыўных (на "сохах" і на "станінах") асобныя дэталі ўкапваліся ў зямлю ці мацаваліся да столі. Больш дасканалыя называліся "рамавы ткацкі станок" ці "варштат".
На першым этапе льноапрацоўкі ад сцяблоў саспеўшага, а потым вымачанага і высушанага льну аддзяляюць галоўкі. Рабілася гэта пры дапамозе драўляных "пранікаў", якімі іх аббівалі. На поўначы Беларусі галоўкі абрывалі спецыяльнымі нажамі-"драчкамі".
Пасля абрывання галовак сцябло льну разміналі на "мялках" або "церніцах", каб вызваліць з яго валакно. На Беларусі вядомыя нахільныя і гарызантальныя мялкі. Іх рухомыя часткі — білы — мелі адно ці два рэбры.
Пасля апрацоўкі на мялках рэшткі кастры на валакне выдалялі пры дапамозе "трапала".
Прыладамі для часання льну служылі драўляныя і металічныя "грэбні". Пры іх дапамозе валакно расшчаплялася на больш тонкія валаконцы і канчаткова ачышчалася ад кастры. Пасля часання льну атрымлівалася валакно рознай якасці. Адыходы ад часання ўтваралі "кудзелю".
Валакно, якое заставалася пасля часання, — "кужаль" — спляталася ў косы і ў такім выглядзе захоўвалася да прадзення.
Наступны этап апрацоўкі льну — прадзенне — звязаны з вырабам нітак з валакна. Звычайна ім займаліся жанчыны ў перыяд з лістапада па сакавік. Асноўнымі прыладамі прадзення былі прасніца, верацяно і самапралка.
Працэс прадзення пачынаўся з замацавання кудзелі на прасніцы. На стойцы мацавалася кудзеля, а на донца садзілася жанчына. Стойка прасніцы, якая не мела донца, устаўлялася ў спецыяльную адтуліну ў лаве.
Самая старадаўняя прылада для прадзення — верацяно. Яго выраблялі з драўніны ясеня, грушы ці бярозы. Пры прадзенні жанчына пальцамі правай рукі выцягвала валакно з кудзелі, адначасова трыма пальцамі левай рукі паварочвала верацяно.
МІНСК, 28 лют – Sputnik. Беларускія навукоўцы высвятляюць дакладны ўзрост скарбу залатых манет і іншых артэфактаў, які быў знойдзены ў цэнтры Мінска - у скверы Марата Казея, паведамілі ў Інстытуце гісторыі НАН Беларусі.
У мінулы панядзелак стала вядома, што манеты пачатку ХХ стагоддзя былі выяўлены ў невялікім парку ў беларускай сталіцы, дзе праводзіліся земляныя работы.
"Гэта яшчэ дарэвалюцыйны скарб, яго ўзрост, як мяркуецца, канец XIX - пачатак XX стагоддзя. Папярэдне можна сказаць, што яму каля 120 гадоў. Але дакладная інфармацыя будзе пасля таго, як мы вывучым знойдзеныя прадметы", - паведамілі Sputnik у інстытуце.
Там таксама патлумачылі, што ў цяперашні час манеты і іншыя каштоўныя артэфакты дастаўлены ў інстытут, распачата даследчая і навуковая праца.
Суразмоўцы агенцтва адзначылі, што навукоўцам трэба высветліць, хто мог схаваць гэты скарб. "Пакуль з вялікай доляй верагоднасці нельга агучыць ні адну з версій, хто схаваў скарб, пры якіх абставінах, чый дом стаяў у той час на месцы знаходкі", - сказалі ў НАН.
Разам з тым у інстытуце ўдакладнілі, што знойдзены скарб, акрамя каштоўных з гістарычнага пункту гледжання артэфактаў, складаецца з 24 залатых манет. У інстытуце растлумачылі, што тэрыторыя сквера, дзе знайшлі золата, з'яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю. Там цяпер ідзе будаўніцтва ліўневай каналізацыі.
Ад пачатку XIX стагоддзя на тэрыторыі сучаснай Беларусі былі выяўлены каля 1500 скарбаў, вялікая колькасць з іх прапала ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
Сярод 20 найбольш вядомых - мінскі, віцебскі і брэсцкія скарбы, перкаўскі скарб, гараўлянскія і слуцкія скарбы. У іх пераважна былі срэбныя вырабы, а таксама старажытныя манеты - залатыя і сярэбраныя.
Чытайце таксама:
Ролік, у якім бачна, як перагружаюць ракеты, апублікаваны Мінабароны Расіі. Міжкантынентальная балістычная ракета усталёўваецца ў пускавую шахту з дапамогай спецыяльнага абсталявання.
"Найскладаныя тэхналагічныя аперацыі доўжацца некалькі гадзін", - гаворыцца ў паведамленні ведамства.
У рамках пераўзбраення ракетчыкам быў дастаўлены ўжо другі "Авангард". Першы паступіў на ўзбраенне яшчэ ў снежні 2019 года.
Аб стварэнні "Авангарда" ў сакавіку 2018 года абвясьціў прэзыдэнт Расіі Уладзімер Пуцін падчас выступу перад Федэральным сходам. Комплекс складаецца з міжкантынентальнай балістычнай ракеты УР-100Н УТТХ і гіпергукавога крылатага блока, здольнага вытрымліваць падчас палёту звышвысокія тэмпературы. Серыйную вытворчасць гіпергукавых баявых блокаў "Авангард" пачалася ў ліпені таго ж года.