МІНСК, 14 жні — Sputnik. Старыя Дарогі 19 жніўня прымаюць 160 удзельнікаў свята ткацкага рамяства "Матчыны кросны", паведамілі Sputnik у Мінскім абласным цэнтры народнага мастацтва.
"Галоўная мэта свята-конкурсу — захаванне і адраджэнне традыцый народнага ткацтва. На мерапрыемстве будзе прадстаўлена разнастайная палітра традыцыйных і сучасных вырабаў, якія дэманструюць стан мастацкага ткацтва на Міншчыне. Выставы гатовых работ дазволяць прааналізаваць і вызначыць перспектывы развіцця жанру", — распавялі арганізатары.
Распачнецца свята ў 10:30 урачыстым шэсцем "Парад ручнікоў", у якім кожная дэлегацыя прадставіць адметны ручнік ці пояс свайго рэгіёна. Парад пройдзе па вул. Парыжскай Камуны, Кірава, Камсамольскай, Пралетарскай і завершыцца на Цэнтральнай плошчы. Тут на галоўнай пляцоўцы ў 11:00 адбудзецца ўрачастае адкрыццё свята-конкурсу. З 11:30 да 16:00 адбудуцца выступленні аматарскіх калектываў Слуцкага, Чэрвеньскага і Старадарожскага раёнаў.
Як патлумачылі ў цэнтры народнага мастацтва, конкурс па ткацтве адбудзецца па двух накірунках: выстава-конкурс гатовых работ, загадзя падрыхтаваных да свята, конкурс на хуткасць і якасць тацтва, які працягнецца тры гадзіны. За гэты час майстры павінны паказаць якасць, тэхналагічны і мастацкі ўзровень ткацтва ў адпаведнасці з традыцыямі свайго рэгіёна і выканаць на свой выбар фрагмент любога традыцыйнага вырабу: ручнік, сурвэтка, пояс. Узровень работы ацэньвае журы, у складзе якога вядучыя спецыялісты-этнографы і мастацтвазнаўцы ў галіне традыцыйнай культуры, члены грамадскага аб'яднання "Беларускі Саюз майстроў народнай творчасці". Узначальвае журы старшыня Беларускага Саюза майстроў народнай творчасці, доктар мастацтвазнаўца, прафесар Яўген Міхайлавіч Сахута.
На выставе "Матчыны кросны. Гісторыя" пройдзе майстар-клас па ткацтве на кроснах. "Дзіцячы гарадок" запросіць на гульнёвую праграму, будуць працаваць атракцыёны, пляцоўка па стральбе з лука і арбалета.
Спецыялісты адзначылі, што ткацкае рамяство ў беларускай вёсцы яшчэ да сярэдзіны мінулага стагоддзя не было экзотыкай. На патрэбу сям'і і хатняй гаспадаркі ткаліся палотны на адзенне, пасцельную бялізну, розныя побытавыя патрэбы. Паступова выцесненае прамысловай вытворчасцю ткацтва, на шчасце, не знікла, не сышло ў нябыт, а стала прадметам творчага самавыяўлення, хоббі для многіх жыхароў Беларусі.
Гісторыя свята "Матчыны кросны" пачынаецца ў 2000 годзе. З гэтага часу кожныя тры гады старадаражане і госці раёна маюць магчымасць бачыць лепшыя вырабы майстроў ткацтва вобласці. Апошнія гады да ўдзелу далучаюцца госці з іншых рэгіёнаў краіны і нават з суседняй Латвіі.
Лён на Беларусі вырошчваюць са старадаўніх часоў. Продкі заўсёды ставіліся з павагай да гэтай культуры, бо яна літаральна магла апрануць цэлую сям’ю і нават вёску. Чыстае і светлае льняное адзенне было сімвалам нявіннасці і маральнай чысціні, таму маладыя дзяўчаты на вяселле апраналі сукенкі, зробленыя з ільнянога матэрыялу. А ў Старажытным Егіпце, дзе людзі даведаліся пра лён 7-9 тысяч гадоў таму, тканіны з лёну лічыліся элітнымі, таму ў іх заварочвалі муміі егіпецкіх фараонаў.
Прыгажосць і зручнасць ільняной тканіны цэніцца ва ўсім свеце, а на Беларусі і дагэтуль захоўваюць традыцыі льнянога ткацтва. Кросны, варштат, мялкі, церніцы, трапкач і іншыя старадаўнія прылады для вырабу льняной тканіны — у фотастужцы Sputnik.
Гэта, безумоўна, не нанатэхналогіі, але паглядзець таксама ёсць на што.
Глядзіце таксама:
На Беларусі лён вырошчваюць са старадаўніх часоў. Нашы продкі казалі, што "лён усіх апранае", і прысвячалі гэтай сельскагаспадарчай культуры свае песні, вершы і казкі.
Лён быў сімвалам нявіннасці і маральнай чысціні, таму нявеста на вяселле апранала сукенку з ільну. На беларускім гербе кветачкі льну сімвалізуюць працавітасць, дабрабыт і парадак.
Традыцыйнай прыладай ткацтва на Беларусі быў гарызантальны ткацкі станок — кросны. Беларускія навукоўцы вылучаюць некалькі тыпаў ткацкіх станкоў, якія існавалі ў XIX — пачатку XX стагоддзя і адрозніваліся па канструкцыі. У больш прымітыўных (на "сохах" і на "станінах") асобныя дэталі ўкапваліся ў зямлю ці мацаваліся да столі. Больш дасканалыя называліся "рамавы ткацкі станок" ці "варштат".
На першым этапе льноапрацоўкі ад сцяблоў саспеўшага, а потым вымачанага і высушанага льну аддзяляюць галоўкі. Рабілася гэта пры дапамозе драўляных "пранікаў", якімі іх аббівалі. На поўначы Беларусі галоўкі абрывалі спецыяльнымі нажамі-"драчкамі".
Пасля абрывання галовак сцябло льну разміналі на "мялках" або "церніцах", каб вызваліць з яго валакно. На Беларусі вядомыя нахільныя і гарызантальныя мялкі. Іх рухомыя часткі — білы — мелі адно ці два рэбры.
Пасля апрацоўкі на мялках рэшткі кастры на валакне выдалялі пры дапамозе "трапала".
Прыладамі для часання льну служылі драўляныя і металічныя "грэбні". Пры іх дапамозе валакно расшчаплялася на больш тонкія валаконцы і канчаткова ачышчалася ад кастры. Пасля часання льну атрымлівалася валакно рознай якасці. Адыходы ад часання ўтваралі "кудзелю".
Валакно, якое заставалася пасля часання, — "кужаль" — спляталася ў косы і ў такім выглядзе захоўвалася да прадзення.
Наступны этап апрацоўкі льну — прадзенне — звязаны з вырабам нітак з валакна. Звычайна ім займаліся жанчыны ў перыяд з лістапада па сакавік. Асноўнымі прыладамі прадзення былі прасніца, верацяно і самапралка.
Працэс прадзення пачынаўся з замацавання кудзелі на прасніцы. На стойцы мацавалася кудзеля, а на донца садзілася жанчына. Стойка прасніцы, якая не мела донца, устаўлялася ў спецыяльную адтуліну ў лаве.
Самая старадаўняя прылада для прадзення — верацяно. Яго выраблялі з драўніны ясеня, грушы ці бярозы. Пры прадзенні жанчына пальцамі правай рукі выцягвала валакно з кудзелі, адначасова трыма пальцамі левай рукі паварочвала верацяно.
МІНСК, 28 лют – Sputnik. Беларускія навукоўцы высвятляюць дакладны ўзрост скарбу залатых манет і іншых артэфактаў, які быў знойдзены ў цэнтры Мінска - у скверы Марата Казея, паведамілі ў Інстытуце гісторыі НАН Беларусі.
У мінулы панядзелак стала вядома, што манеты пачатку ХХ стагоддзя былі выяўлены ў невялікім парку ў беларускай сталіцы, дзе праводзіліся земляныя работы.
"Гэта яшчэ дарэвалюцыйны скарб, яго ўзрост, як мяркуецца, канец XIX - пачатак XX стагоддзя. Папярэдне можна сказаць, што яму каля 120 гадоў. Але дакладная інфармацыя будзе пасля таго, як мы вывучым знойдзеныя прадметы", - паведамілі Sputnik у інстытуце.
Там таксама патлумачылі, што ў цяперашні час манеты і іншыя каштоўныя артэфакты дастаўлены ў інстытут, распачата даследчая і навуковая праца.
Суразмоўцы агенцтва адзначылі, што навукоўцам трэба высветліць, хто мог схаваць гэты скарб. "Пакуль з вялікай доляй верагоднасці нельга агучыць ні адну з версій, хто схаваў скарб, пры якіх абставінах, чый дом стаяў у той час на месцы знаходкі", - сказалі ў НАН.
Разам з тым у інстытуце ўдакладнілі, што знойдзены скарб, акрамя каштоўных з гістарычнага пункту гледжання артэфактаў, складаецца з 24 залатых манет. У інстытуце растлумачылі, што тэрыторыя сквера, дзе знайшлі золата, з'яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю. Там цяпер ідзе будаўніцтва ліўневай каналізацыі.
Ад пачатку XIX стагоддзя на тэрыторыі сучаснай Беларусі былі выяўлены каля 1500 скарбаў, вялікая колькасць з іх прапала ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
Сярод 20 найбольш вядомых - мінскі, віцебскі і брэсцкія скарбы, перкаўскі скарб, гараўлянскія і слуцкія скарбы. У іх пераважна былі срэбныя вырабы, а таксама старажытныя манеты - залатыя і сярэбраныя.
Чытайце таксама:
Якія падзеі адбыліся 5 сакавіка і чым азнаменаваны гэты дзень у народным календары, чытайце ў спраўцы Sputnik.
Таксама сёння нарадзіліся нямецкая рэвалюцыянерка Роза Люксембург і італьянскі пісьменнік і рэжысёр П'ер Пазаліні.
Сёння Праваслаўная Царква шануе памяць вялебнага Льва Катанскага.
Па народным павер'і, у гэты дзень дрэнным знакам было ўбачыць упаўшую зорку – гэта, быццам бы, непазбежна прывядзе да цяжкай хваробы або нават смерці таго, хто назіраў за небам або кагосьці з яго блізкіх.
Калі птушкі ў гэты дзень пачынаюць мыцца ў снезе, будзе адліга. Снег або дождж прадвяшчаюць паводку.