Геадэзічная дуга Струвэ з'явіцца на беларускіх марках
(абноўлена 13:14 21.09.2017)
Гэта адзіны ў свеце геадэзічны помнік Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА, пяць яго пунктаў размешчаны ў Беларусі.МІНСК, 14 вер — Sputnik. Выпускаецца ў абарачэнне паштовы блок "Геадэзічная дуга Струвэ", паведамілі Sputnik у Міністэрстве сувязі і інфарматызацыі Рэспублікі Беларусь.
Афіцыйнае гашэнне дзяржаўнага знака паштовай аплаты Рэспублікі Беларусь адбудзецца сёння ў Ашмянах. У цырымоніі прымуць удзел старшыня Дзяржаўнага камітэта па маёмасці Рэспублікі Беларусь Андрэй Гаеў і намеснік міністра сувязі і інфарматызацыі Рэспублікі Беларусь Наталля Гардзіенка.
У дзень выпуску паштовага блока ў абарачэнне 14 верасня 2017 года ўсе жадаючыя змогуць адправіць карэспандэнцыю з названым памятным штэмпелем па адрасе аддзялення паштовай сувязі Ашмяны-3 Гродзенскай вобласці, дзе на працягу дня, пачынаючы з 8 гадзін раніцы, будзе праводзіцца спецыяльнае гашэнне на канверце "Першы дзень".
Праект Дзяржаўныя знакі паштовай аплаты Рэспублікі Беларусь — паштовы блок і канверт Першага дня, прысвечаныя Геадэзічнай дузе Струвэ, падрыхтаваны РУП "Белпошта" ў супрацоўніцтве з Дзяржкаммаёмасцю.
©
Photo : Госкомимущество
Дызайн паштовага блока, выпушчанага накладам 12 тысяч асобнікаў, распрацаваў Яўген Бедонік
Геадэзічная дуга Струвэ — унікальны помнік навукі і тэхнікі XIX ст., які ствараўся з мэтай вызначэння памеру і формы Зямлі і аб'ядноўвае 10 краін.
Сёння спецыялісты падкрэсліваюць дакладнасць вымярэнняў: нават часовыя змены рэльефу мясцовасці істотна не паўплывалі на розніцу ў дадзеных, вылічаных пры дапамозе Дугі, і інфармацыі, якую дазваляюць атрымаць сучасныя спадарожнікі. Дадзеныя Дугі Струве выкарыстоўваліся навукоўцамі на працягу 130 гадоў.
©
Photo : Госкомимущество
Дуга складаецца з 265 геадэзічных пунктаў, якія былі закладзены ў перыяд з 1816 па 1855 год, і носіць імя свайго заснавальніка – вядомага рускага астранома і геадэзіста таго часу – Васіля Струве
Непасрэдна палявымі даследаваннямі займаўся ваенны геадэзіст генерал Карл Цэнер. Пад яго кіраўніцтвам у геадэзічных работах удзельнічаў Іосіф Хадзько — навуковец, геадэзіст і тапограф, які праводзіў трыангуляцыйныя работы на захадзе Латвіі, у Літве, Гродзенскай і Мінскай губернях.
©
Photo : Госкомимущество
З 31 пункта, закладзеных на тэрыторыі Беларусі ў XIX стагоддзі, сучасныя беларускія геадэзісты знайшлі і аднавілі 19
У 2005 годзе 34 пункты Геадэзічнай дугі Струвэ ўключаны ў Спіс аб'ектаў сусветнай спадчыны ЮНЕСКА, 5 з іх размешчаны на тэрыторыі сучаснай Беларусі.
©
Photo : Госкомимущество
На пункце Дугі "Тупішкі" ў аграгарадку Гальшаны ўстаноўлена памятная стэла
Новы паштовы блок сёння будзе перададзены ў дар музею Дугі Струвэ ў аграгарадку Гальшаны. Таксама, у межах мерапрыемстваў, прысвечаных выпуску паштовага блока "Геадэзічная дуга Струвэ", на пункце "Тупішкі", дзе ўсталявана памятная стэла, адбудзецца тэатралізаванае прадстаўленне, прысвечанае падзеям, якія звязаны з гэтым месцам.
Тэги:
Як на Палессі адзначалі "Шчадрэц" - відэа
(абноўлена 22:52 22.01.2021)
Калядныя традыцыі беларусаў у сваім першапачатковым выглядзе дайшлі да нас у XXI стагоддзі, а так, як святкуюць Стары Новы год палешукі, больш нідзе не ўбачыць.На беразе Прыпяці на самым поўдні краіны стаіць вёска Пагост, якая праславілася на ўвесь свет абрадам "Юраўскі карагод", які мае статус нематэрыяльнай культурнай спадчыны.
Традыцыі і абрады беларускага Палесся настолькі аўтэнтычныя, што ЮНЕСКА надало абраду на Юр'еў дзень асаблівы ахоўны статус.
У Пагосце, як павялося, адзначаюць усе святы і нават Стары Новы год, па-мясцоваму ён называецца Шчадрэц. Вялікая заслуга ў захаванні мясцовых традыцый належыць Кацярыне Аляксееўне Панчэні, якая больш за 30 гадоў ўзначальвала мясцовы дом культуры, а калядаваць хадзіла з трох гадоў.
"Шчадрэц колісь звалі - Васілей, Стары Новы год. Гэта ўжо другая куцця, таму што Раство - першая куцця. На Хрышчэнне будзе трэццяя куцця. Усе абрады у нас звязаныя са збожжам", - распавяла яна.
А каб свята атрымалася, па словах Кацярыны Аляксееўны, трэба прыгаворваць: "Пячыце ладкі, каб цяляты былі гладкі", "Пячыце блінцы, каб дзеці былі, як жарабцы".
Як святкавалі у гэтым годзе Шчадрэц у Пагосце, і прычым тут Мядзведзь, Бусел, Сарока, Цыганка і Каза, глядзіце ў відэарэпартажы Sputnik.
Тэги:
Стары Новы год: гісторыя, традыцыі і прыкметы свята
(абноўлена 10:48 30.12.2020)
Што гатаваць на святочны стол, чаго рабіць не варта, а таксама прыкметы і правілы Старога Новага года - у аглядзе Sputnik.Пасля таго, як звыклы Новы год адгрымеў, а вуліцы зноў запоўніліся людзьмі, не спяшайцеся развітвацца са святочным настроем, наперадзе чакае яшчэ адно важнае зімовае свята — Стары Новы год. Адзначаецца гэтая дата ў ноч з 13 на 14 студзеня. І, як любое свята, якое прыжылося ў славян, Стары Новы год захоўвае ў сабе масу традыцый.
У Беларусі і Украіне гэтае свята вядомы як "Шчодры вечар", а ў Расіі — "Овсень". Па старым летазлічэнні гэты дзень прыпадаў на 1 студзеня і называўся Васільевым днём, так як быў днём памяці Васіля Вялікага, а напярэдадні памінальнага дня, адпаведна, 31 снежня — Васільевым вечарам.
©
Sputnik / Виктор Толочко
Жыхары вёскі Семежава прымаюць удзел у старадаўнім абрадзе "Калядныя цары", падчас святкавання Старога Новага года.
Чаму называецца Стары Новы год
Ніякага асаблівага сэнсу ў назве гэтага свята не існуе. Так называецца гэты дзень толькі таму, што па юліянскім календары Новы год выпадаў з 13 на 14 студзеня. Сёння мы карыстаемся грыгарыянскім календаром, які быў уведзены ў 1918 годзе, таму свята і завецца "Стары" Новы год.
Дзе адзначаюць Стары Новы год
Раней Стары Новы год адзначалі ва ўсіх краінах Савецкага Саюза. Сёння гэтае свята існуе ў Беларусі, Расіі, Украіне, Арменіі, Грузіі, Малдове, Казахстане і Кыргызстане, а таксама ва Узбекістане і Азербайджане.
Такая традыцыя захавалася і на тэрыторыі Швейцарыі, Чарнагорыі, Македоніі і Сербіі. У апошняй, напрыклад, гэтае свята называецца Сербскі Новы год. У ноч з 13 на 14 студзеня на плошчы ў Белградзе традыцыйна даюць салют.
У Японіі Стары Новы год называецца "рысюн" — пачатак вясны, адзначаецца ён не ў сярэдзіне зімы, а 4 лютага.
Правілы свята
Да гэтага свята куплялі добрую прыгожую вопратку. Вечар 13 студзеня называўся "шчодрым", а таму і стол накрывалі адпаведны. Людзі верылі, якім будзе стол, такім будзе і год. Раніцай жанчынам неабходна было прыгатаваць кашу, зробленую з суцэльных зерняў пшаніцы. Кашу запраўлялі салам або мясам. Альбо падавалі з варэннем або мёдам. Таксама гаспадыні пяклі пірагі, бліны або варэнікі.
Святы Васіль лічыўся заступнікам свінаводаў, таму і галоўным пачастункам на святочным стале былі стравы са свініны.
Увечары народ адпраўляўся па суседзях, каб сустрэць Стары Новы год у свеце. Лічылася асабліва важным, каб першым у дом прыйшоў "патрэбны" чалавек, а такім быў малады чалавек са шматдзетнай паважанай сям'і, у якой вялікая гаспадарка. Раніцай моладзь скакала праз падпаленыя снапы сена, каб прагнаць паскуддзе.
У некаторых паселішчах на свята хадзілі калядоўшчыкі. Выканаўцаў калядных песень традыцыйна адорвалі пачастункамі.
Традыцыйныя прыкметы на Стары Новы год
Прыкметы гэтага свята былі звязаны як з надвор'ем, так і навагоднім сталом. Напрыклад, калі прыгатаваная святочная каша атрымлівалася пышнай, прыгожай і смачнай, значыць, чакаць трэба добрага года. Калі ж гаршчок у печы трэскаецца або каша выходзіла нясмачная — трэба чакаць дрэннага года.
Таксама лічылася, калі ў ноч вецер будзе дзьмуць з поўдня, то будучы год будзе шчасным і цёплым, калі ж з захаду — чакаць трэба багацця малака, а таксама рыбы, ну а калі з усходу, то ў годзе будзе добры ўраджай садавіны.
Аб ночы народ казаў: "Васільева ноч зорная — да ўраджая ягад". Калі ж надвор'е марознае, але сухое раніцай, то грыбоў у будучым годзе шмат чакаць не варта.
Прыкметы на Стары Новы год — 2018
Тыя, хто народзіцца 14 студзеня 2018 года, для поспеху і багацця павінны насіць яшмавы камень. Таксама да вечара 13 студзеня неабходна прыбраць з дому святочную елку і раздаць усе даўгі, каб не быць даўжніком увесь 2018-ы год. І, вядома, неабходна памірыцца з усімі, з кім былі ў сварцы, і дараваць ўсім, на каго трымалі крыўду.
Што павінна быць на стале на Стары Новы год
Паводле старажытных традыцый, на стале ў Васільеў вечар павінна была быць шчодрая куцця. Халвы, арэхаў, мёду і разынак не шкадавалі: чым шчадрэй будзе страва, тым насычаней і багацей новы год.
Акрамя таго, на стале абавязкова былі парася, певень або заяц. Усе тры гатункі мяса неслі ў сабе розны сэнс: свініна абяцала багацце, стравы з пеўня — свабоду, а з зайца — поспех ва ўсіх справах.
Немалаважным з'яўлялася і тое, што ўваходзіла ў начынне святочных пірагоў і, што самае галоўнае, варэнікаў на Стары Новы год. Напрыклад, грыбы ў начынні — да доўгага і шчаслівага жыцця, мяса — да дабрабыту, рыс — да багацця, капуста — да грошай, а кроп — да дужага здароўя.
Што нельга рабіць у Дзень святога Васіля
За тыдзень да Старога Новага года нельга было прыбірацца ў новую вопратку, гэта можна зрабіць толькі ў само свята. У гэты дзень нельга казаць віншаванні з адмоўнай часціцай "не" — гэта можа спудзіць жаданне і ўдачу. Таксама нельга сустракаць гэтае свята выключна ў жаночай кампаніі — так можна наклікаць нешчаслівы год.
На святочным стале не павінна быць ракаў і іншых істот, якія адступаюць назад, таму што як можна ў Новы год перанесці былыя праблемы. Таксама ў гэты дзень строга забаронена прыбіраць, таму што можна вынесці поспех і шчасце з хаты.
©
Sputnik / Александр Кондратюк
Традыцыйныя варожбы з свечкай
Варожбы на Стары Новы год
Дзяўчыны ў ноч з 13 на 14 студзеня варажылі на розных прадметах. Васільеў вечар лічылі самым удалым для прадказанняў. Людзі верылі, што ўсё нагаданае і загаданае ў гэты час спраўджваецца. Аднак Праваслаўная царква не ўхваляе варажбы.
Новы від качак з Амерыкі заўважаны пад Гродна - відэа
(абноўлена 18:21 26.01.2021)
Арнітолагі заўважылі на вадаёме пад Гродна новы для Беларусі від качак. Глядзіце на відэа кадры, знятыя каля абласнога цэнтра.Як паведамілі ў ГА "Ахова птушак бацькаўшчыны", арнітолагі здолелі зняць качку-каралінку, паўночнаамерыканскі від, які змяшчаецца ў Еўропе не толькі ў заапарках, але і ў прыватных асоб.
Самастойна з Амерыкі каралінки могуць даляцець толькі да Ісландыі, таму птушкі гэтага віду, якія назіраюцца на нашым кантыненце, лічацца збегшымі з няволі асобінамі.
Глядзіце таксама:
- Відэафакт: лебедзі прыляцелі зімаваць на Каспійскае мора
- Цуд прыроды: возера ў Казахстане апанавалі ружовыя фламінга - відэа
- Лебядзінае возера: як зімуюць пералётныя птушкі - відэа
Тэги: