Брама Радзівілаў развальваецца ў Лідскім раёне
(абноўлена 17:29 10.04.2018)
Жыхары навакольных вёсак перажываюць, што рэшткі аркі, якая ўжо абвалілася, могуць знесці.МІНСК, 10 кра — Sputnik. Трыумфальная арка, частка архітэктурнага комплексу XVIII стагоддзя, якую мясцовыя жыхары называюць "Брама Радзівілаў", пачала рассыпацца ў канцы зімы. Зараз дарога, якая некалі пралягала пад аркай, ідзе ў абыход, а неабыякавыя жыхары навакольных вёсак паведамілі парталу 0154.by аб тым, што аварыйны помнік архітэктуры могуць знесці.
Ад маёнтка, які некалі належаў Радзівілам, мала што засталося — частка аркі і некалькі цагляных будынкаў.
Руіны комплексу знаходзяцца паміж вёскамі Вялікае Сяло і Жырмуны ў Лідскім раёне. Гэты маёнтак будаваў у канцы XVIII стагоддзя князь Станіслаў Радзівіл. Па першапачатковай задумцы, тут павінен быў быць вялікі палацавы комплекс, аднак сам палац так і не быў пабудаваны, а флігелі паступова прыходзілі ў заняпад, хоць іх працягвалі выкарыстоўваць мясцовыя жыхары – напрыклад, пасля вайны ў адным з гэтых будынкаў працавала школа.
Цяпер паўразбураны комплекс знаходзіцца ў жудасным стане.
"Раней дарога праходзіла пад аркай, але вялікая яе частка ўпала. Добра, што побач не было людзей", — кажа старшыня Крупаўскага сельсавета Руслан Мельнік.
Паводле яго слоў, на месца выязджала камісія з Лідскага райвыканкама. Дарога цяпер абгінае "браму", аднак па ёй цяжка праехаць з-за глыбіні каляін.
Тым не меньш гаворкі пра тое, каб знесці арку, якая рассыпаецца практычна на вачах, пакуль не ідзе.
"Там пяць дамоў за гэтай аркай, трэба перанакіраваць дарогу", — паведаміла Sputnik загадчыца сектара культуры аддзела ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі Лідскага райвыканкама Марыя Дукі.
Паводле яе слоў, руіны сядзібы не ўключаны ў Спіс гісторыка-культурных каштоўнасцяў Рэспублікі Беларусь, і гаворкі пра яе рэстаўрацыю ніколі не ішло. Арка, якая так турбуе мясцовых жыхароў, знаходзіцца ў самым жаласным стане.
"Яна ёсць, але яна сыплецца. Столькі гадоў на яе ўплывалі ўмовы надвор'я, яна не ахоўвалася, не рэстаўраваўся. Калі яе крануць, яна рассыплецца", — адзначыла Марыя Дукі.
Загадчыца сектара культуры падкрэсліла, што арку лепш абгарадзіць і, за адсутнасцю іншых варыянтаў, дазволіць ёй разбурыцца натуральным шляхам, а пакуль няхай яна цешыць вочы мінакоў.
Беларускі лён: сакрэты вытворчасці элітнай тканіны
(абноўлена 11:03 01.03.2021)
Лён на Беларусі вырошчваюць са старадаўніх часоў. Продкі заўсёды ставіліся з павагай да гэтай культуры, бо яна літаральна магла апрануць цэлую сям’ю і нават вёску. Чыстае і светлае льняное адзенне было сімвалам нявіннасці і маральнай чысціні, таму маладыя дзяўчаты на вяселле апраналі сукенкі, зробленыя з ільнянога матэрыялу. А ў Старажытным Егіпце, дзе людзі даведаліся пра лён 7-9 тысяч гадоў таму, тканіны з лёну лічыліся элітнымі, таму ў іх заварочвалі муміі егіпецкіх фараонаў.
Прыгажосць і зручнасць ільняной тканіны цэніцца ва ўсім свеце, а на Беларусі і дагэтуль захоўваюць традыцыі льнянога ткацтва. Кросны, варштат, мялкі, церніцы, трапкач і іншыя старадаўнія прылады для вырабу льняной тканіны — у фотастужцы Sputnik.
Гэта, безумоўна, не нанатэхналогіі, але паглядзець таксама ёсць на што.
Глядзіце таксама:
- Амаль лаванда. Як квітнее лён на Беларусі
- Паўлава: ручнік суправаджаў беларуса ад нараджэння да смерці
- "Вышыванка" ці традыцыя: этнографы асуджаюць бязглуздую папулярызацыю
© Sputnik Альфрэд МікусНа Беларусі лён вырошчваюць са старадаўніх часоў. Нашы продкі казалі, што "лён усіх апранае", і прысвячалі гэтай сельскагаспадарчай культуры свае песні, вершы і казкі.
© Sputnik Альфрэд МікусЛён быў сімвалам нявіннасці і маральнай чысціні, таму нявеста на вяселле апранала сукенку з ільну. На беларускім гербе кветачкі льну сімвалізуюць працавітасць, дабрабыт і парадак.
© Sputnik Альфрэд МікусТрадыцыйнай прыладай ткацтва на Беларусі быў гарызантальны ткацкі станок — кросны. Беларускія навукоўцы вылучаюць некалькі тыпаў ткацкіх станкоў, якія існавалі ў XIX — пачатку XX стагоддзя і адрозніваліся па канструкцыі. У больш прымітыўных (на "сохах" і на "станінах") асобныя дэталі ўкапваліся ў зямлю ці мацаваліся да столі. Больш дасканалыя называліся "рамавы ткацкі станок" ці "варштат".
© Sputnik Альфрэд МікусНа першым этапе льноапрацоўкі ад сцяблоў саспеўшага, а потым вымачанага і высушанага льну аддзяляюць галоўкі. Рабілася гэта пры дапамозе драўляных "пранікаў", якімі іх аббівалі. На поўначы Беларусі галоўкі абрывалі спецыяльнымі нажамі-"драчкамі".
© Sputnik Альфрэд МікусПасля абрывання галовак сцябло льну разміналі на "мялках" або "церніцах", каб вызваліць з яго валакно. На Беларусі вядомыя нахільныя і гарызантальныя мялкі. Іх рухомыя часткі — білы — мелі адно ці два рэбры.
© Sputnik Альфрэд МікусПасля апрацоўкі на мялках рэшткі кастры на валакне выдалялі пры дапамозе "трапала".
© Sputnik Альфрэд МікусПрыладамі для часання льну служылі драўляныя і металічныя "грэбні". Пры іх дапамозе валакно расшчаплялася на больш тонкія валаконцы і канчаткова ачышчалася ад кастры. Пасля часання льну атрымлівалася валакно рознай якасці. Адыходы ад часання ўтваралі "кудзелю".
© Sputnik Альфрэд МікусВалакно, якое заставалася пасля часання, — "кужаль" — спляталася ў косы і ў такім выглядзе захоўвалася да прадзення.
© Sputnik Альфрэд МікусНаступны этап апрацоўкі льну — прадзенне — звязаны з вырабам нітак з валакна. Звычайна ім займаліся жанчыны ў перыяд з лістапада па сакавік. Асноўнымі прыладамі прадзення былі прасніца, верацяно і самапралка.
© Sputnik Альфрэд МікусПрацэс прадзення пачынаўся з замацавання кудзелі на прасніцы. На стойцы мацавалася кудзеля, а на донца садзілася жанчына. Стойка прасніцы, якая не мела донца, устаўлялася ў спецыяльную адтуліну ў лаве.
© Sputnik Альфрэд МікусСамая старадаўняя прылада для прадзення — верацяно. Яго выраблялі з драўніны ясеня, грушы ці бярозы. Пры прадзенні жанчына пальцамі правай рукі выцягвала валакно з кудзелі, адначасова трыма пальцамі левай рукі паварочвала верацяно.
Тэги:
Гісторыкі назвалі ўзрост скарбу залатых манет у цэнтры Мінска
(абноўлена 19:48 26.02.2021)
Навукоўцам трэба высветліць, хто больш за 100 гадоў таму схаваў скураны мяшочак з залатымі манетамі, і чаму ён так і застаўся ляжаць у зямлі.МІНСК, 28 лют – Sputnik. Беларускія навукоўцы высвятляюць дакладны ўзрост скарбу залатых манет і іншых артэфактаў, які быў знойдзены ў цэнтры Мінска - у скверы Марата Казея, паведамілі ў Інстытуце гісторыі НАН Беларусі.
У мінулы панядзелак стала вядома, што манеты пачатку ХХ стагоддзя былі выяўлены ў невялікім парку ў беларускай сталіцы, дзе праводзіліся земляныя работы.
"Гэта яшчэ дарэвалюцыйны скарб, яго ўзрост, як мяркуецца, канец XIX - пачатак XX стагоддзя. Папярэдне можна сказаць, што яму каля 120 гадоў. Але дакладная інфармацыя будзе пасля таго, як мы вывучым знойдзеныя прадметы", - паведамілі Sputnik у інстытуце.
Там таксама патлумачылі, што ў цяперашні час манеты і іншыя каштоўныя артэфакты дастаўлены ў інстытут, распачата даследчая і навуковая праца.
Суразмоўцы агенцтва адзначылі, што навукоўцам трэба высветліць, хто мог схаваць гэты скарб. "Пакуль з вялікай доляй верагоднасці нельга агучыць ні адну з версій, хто схаваў скарб, пры якіх абставінах, чый дом стаяў у той час на месцы знаходкі", - сказалі ў НАН.
Разам з тым у інстытуце ўдакладнілі, што знойдзены скарб, акрамя каштоўных з гістарычнага пункту гледжання артэфактаў, складаецца з 24 залатых манет. У інстытуце растлумачылі, што тэрыторыя сквера, дзе знайшлі золата, з'яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю. Там цяпер ідзе будаўніцтва ліўневай каналізацыі.
Што прызначана за скарб
У інстытуце паведамілі, што скарб знайшоў мінчанін, неабыякавы да археалогіі і гісторыі, і перадаў яго дзяржаве. Гісторыкі адмовіліся назваць яго прозвішча. У Беларусі пытанні прыналежнасці скарбаў рэгулююцца Грамадзянскім кодэксам. У адпаведнасці з ім скарб паступае ва ўласнасць асобы, якая яго знайшла, і асобы, якой належыць маёмасць, дзе скарб быў схаваны. Але калі скарб ўтрымлівае рэчы, якія адносяцца да помнікаў гісторыі ці культуры, ён павінен быць перададзены ў дзяржаўную ўласнасць. Пры гэтым уласнік зямельнага ўчастка або iншай маёмасцi, дзе скарб быў знойдзены, і асоба, якая яго выявіла, маюць права на ўзнагароджанне ў памеры 25% ад кошту знойдзенага.
Самыя вядомыя скарбы
Ад пачатку XIX стагоддзя на тэрыторыі сучаснай Беларусі былі выяўлены каля 1500 скарбаў, вялікая колькасць з іх прапала ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
Сярод 20 найбольш вядомых - мінскі, віцебскі і брэсцкія скарбы, перкаўскі скарб, гараўлянскія і слуцкія скарбы. У іх пераважна былі срэбныя вырабы, а таксама старажытныя манеты - залатыя і сярэбраныя.
Чытайце таксама:
- Зачараваныя скарбы і залаты боб на талерцы
- Узнагароду за знойдзены ў Гродне скарб атрымаюць не двое будаўнікоў, а чацвёра
- Золата 70 гадоў ляжала пад дахам: скарб яўрэйскага вязня знайшлі ў Гродне
Тэги:
Які сёння дзень: 8 сакавіка 2021 года
(абноўлена 17:18 06.03.2021)
Гэты дзень з'яўляецца шэсцьдзясят сёмым па грыгарыянскім календары, да канца года засталося 298 дзён.Сёння адзначаецца Міжнародны жаночы дзень. Якія яшчэ падзеі адбыліся 8 сакавіка і чым азнаменаваны гэты дзень у народным календары, чытайце ў спраўцы Sputnik.
Гістарычныя падзеі 8 сакавіка
- У 1911 годзе адбылося першае святкаванне Міжнароднага жаночага дня.
Хто нарадзіўся 8 сакавіка
- 1910 год: Пётр Васілевіч Конюх, беларускі оперны спявак.
- 1917 год: Сяргей Іванавіч Селіханаў, беларускі скульптар.
- 1931 год: Сямён Падокшын, беларускі філосаф і гісторык-медыявіст, даследчык культуры Адраджэння і Рэфармацыі.
- 1952 год: Аляксандр Аляксандравіч Козак, беларускі акцёр, тэатральны дзеяч.
- 1962 год: Славамір Адамовіч, беларускі паэт, грамадскі дзеяч.
Таксама сёння нарадзіўся савецкі і расійскі акцёр тэатра і кіно Андрэй Міронаў.
8 сакавіка ў народным календары
Сёння пачынаецца Масленіца - старадаўняе народнае свята, якое адзначаецца на працягу сямі дзён перад пачаткам Вялікага посту. Масленіца спакон вякоў азначае праводзіны зімы і сустрэчу вясны - прадвесніцу цяпла і абнаўлення прыроды і чалавека.
Кожны дзень Масленічнага тыдня мае сваё імя. Дарэчы, панядзелак - "Сустрэча". У гэты дзень гаспадыні распачыналі пячы бліны, першы з якіх трэба было аддаць жабраку для ўшанавання памяці памерлых. Гаспадыні абавязкова частавалі блінамі гасцей і запрашалі да хаты сваякоў.
Таксама сёння праваслаўныя вернікі шануюць памяць святапакутніка Палікарпа.
У гэты дзень назіралі за птушкамі: калі яны хаваюцца, будзе завіруха. Калі ж вераб'і ўжо в'юць гнёзды, будзе цяпло. Гнёзды гракоў з паўднёвага боку – лета будзе халодным.
Калі 8 сакавіка на рэках і азёрах яшчэ трымаецца лёд, рыбалка будзе дрэнная.