Паражаючы лёгкія, COVID-19 вельмі часта выклікае кіслародную недастатковасць, калі без дадатковай рэспіраторнай падтрымкі пацыенту не абысціся. І ўсё больш пытанняў - як спраўляюцца нашы сістэмы ва ўмовах шматразовай нагрузкі: ці хопіць кіслароду, як працуюць кіслародныя кропкі?
Карэспандэнты Sputnik разбіраліся, які шлях выконвае кісларод, перш чым патрапіць у палату да пацыента.
Адзінае ў краіне прадпрыемства па вытворчасці кіслароду - "Крыён". Менавіта адтуль па ўсёй краіне кожны дзень выязджаюць машыны, каб узровень медыцынскага газу ў кожнай бальніцы краіны заўсёды заставаўся на максімуме.
Кантролем і абслугоўваннем амаль усёй сістэмы лячэбнага газазабеспячэння ў краіне займаецца прадпрыемства "Медтэхнацэнтр". Падача кіслароду не спыняецца ні на хвіліну, спецыялісты дзяжураць на кожным аб'екце кругласутачна.
У бальніцы кісларод падаецца трыма спосабамі. Ёсць звычайная газабалонныя станцыі для ўстаноў паменш (не больш за 100 ложкаў) - гэта сінія балоны кіслароду, такія ўстаноўлены ў асноўным у рэгіёнах. Яны ж ёсць і ва ўсіх шпіталях на выпадак НЗ, калі раптам перастане працаваць асноўнае абсталяванне. Ёсць кіслародныя канцэнтратары, якія падзяляюць паветра на кампаненты - кісларод, азот, аргон, ксенон і іншыя. А ёсць крыягенныя газіфікатары, якія змяшчаюць ад 1 да 8 тон вадкага кіслароду. На запраўку аднаго з іх мы і адправіліся.
На тэрыторыі 5-й гарадской клінічнай бальніцы за агароджай стаяць дзве велізарных цыстэрны з надпісам "Небяспечна. Медыцынскі кісларод". Менавіта адсюль ён паступае ў рэанімацыі, аперацыйныя і ў звычайныя палаты да пацыентаў, якім патрабуецца рэспіраторная падтрымка.
У апошні час дзве 8-тонныя ёмістасці запраўляюць прыкладна раз у два дні: апусцела адна - на дазапраўку, працуе іншая.
Тоўсты пласт інею, клубы халоднай пары і гучны свіст - такую карціну раз у некалькі дзён могуць назіраць пацыенты. Работнікі "Медтэхнацэнтра", якія ўдзень і ўначы сочаць за спраўнасцю гэтых велізарных кіслародных бочак, супакойваюць: перад запраўкай заўсёды трэба зраўнаваць ціск у газіфікатары і запраўляць яго цыстэрне. Таму спецыялісты скідаюць рэшткі кіслароду. Адсюль і такі свіст, што не ратуюць і берушы.
Калі ціск не зраўнаваць, газ пацячэ ў адваротным кірунку - у бак заправачнай машыны.
"Мы робім гэта павольна, паволі адкрываючы вентыль, - інакш пацыентам і жыхарам навакольных дамоў ад такога шуму мала не падасца. Гэта вельмі непрыемна, свішча як самалёт", - распавядае машыніст паветрана-размеркавальных прылад Уладзімір Кірэйчук.
Да газіфікатара пад'язджае з выгляду звычайны грузавік, а ўсярэдзіне - вялізная бочка, вентылі і датчыкі, шлангі. Доўгі металічны рукаў падлучаюць да газіфікатара, кантрольная праверка - і пуск.
Праз секунду на металічным шлангу з'яўляецца заінелая дарожка: тэмпература пры такой падачы кіслароду -183°С. Дазапраўка аднаго газіфікатара доўжыцца каля 50 хвілін.
"Усім адысці! Тэмпература такая, што падэшва абутку прымярзае адразу ж, а ўсяго толькі кропля на скуру - сур'ёзнае абмаражэнне. Прыгожы, празрысты, халодны - зачаравальнае відовішча гэты вадкі кісларод", - захапляецца Кірэйчук.
У такім вадкім выглядзе пад вялікім ціскам і пры нізкіх тэмпературах кісларод захоўваецца ў крыягенным газіфікатары прыкладна 3-4 дні.
Перш чым патрапіць да пацыента, ён пераўтворыцца ў газападобны стан. Па трубаправодах пад зямлёй, дзе паніжаецца ціск і падымаецца тэмпература, ён паступае да кіслародных кропак у палаты, а потым праз увільгатняльнік - да пацыентаў.
З моманту, калі ў краіне пачалі актыўна рыхтавацца да першай хвалі пандэміі, работнікі "Медтэхнацэнтра" ў дадатак да ўжо існуючых зманціравалі больш за 4 тысячы кропак падачы кіслароду па краіне.
"Вядома, нагрузка павялічылася, але пры гэтым усё працуе ў штатным рэжыме. Магутнасці ў вытворцы кіслароду загружаныя на 60%. Так што рэзерв яшчэ ёсць, калі спатрэбіцца, наросцім", - канстатуе дырэктар прадпрыемства Алег Швед.
"Тыя ж газіфікатары могуць павялічваць свае магутнасці падачы кіслароду ў 2-4 разы. Нашы спецыялісты і да з'яўлення COVID заўсёды кругласутачна дзяжурылі і абслугоўвалі сістэмы падачы, таму ўсе штатна і спакойна", - распавядае ён.
Кіслародныя бочкі зарэкамендавалі сябе ва ўмовах пандэміі лепш за ўсё: вялікія ёмістасці, можна аператыўна павялічыць падачу. Ды і ў пытаннях лагістыкі куды зручней. Толькі ўявіце, што тона гэтага вадкага кіслароду - гэта каля 80 балонаў газападобнага, па 90 кілаграмаў кожны. Таму такія вялікія кіслародныя пункты больш практычныя.
Выбітны прадстаўнік Парыжскай школы нарадзіўся ў 1893 годзе ў мястэчку Смілавічы, пад Мінскам, у сям'і яўрэйскага краўца. Дзяцінства Суціна прайшло ў беднаце: хлопчыку пастаянна не хапала ежы і калі-некалі ён краў са стала бульбу і збягаў у лес, каб падсілкавацца і вярнуцца да хаты за пакараннем.
Змагацца з серасцю будняў будучаму мастаку дапамагала фантазія. Яна ж дапамагла "выбіцца ў людзі": маці заўважыла здольнасці хлопчыка і адправіла яго ў Мінск да мясцовага мастака Кругера. Вучыцца Хаім Суцін адправіўся разам з Міхаілам Кікоіным, які пазней таксама ўвайшоў у кагорту Парыжскай школы. Пасля Мінска была Вільня, а потым — Парыж.
З 1912 года пачынаецца французская гісторыя Суціна: ён працуе ў міжнародный творчай камуне "Вулей" у Пасажы Данцыг. Сярод новых знаёмых — Марк Шагал, Рабер Дэланэ, Фернан Лежэ.
Мастак не хацеў капіраваць чужыя працы, там хутка кінуў акадэмічнае навучанне і цэлымі днямі прападаў у Луўры. Сярод яго творчых дзівацтваў называюць яшчэ і тое, што ён ніколі не маляваў эскізаў алоўкам: рабіў пару штрыхоў вуглем і адразу ж браўся за фарбы. Вядома, што карціны Суціна сталі натхненнем для Джэксана Полака і Фрэнсіса Бэкана.
Суцін спрабаваў праявіць свой талент па ўсіх напрамках: кубізм, футурызм, дадаізм і сюрэалізм. Адным з галоўных матываў яго творчасці стала адчуванне жыцця як пастаяннага душэўнага болю. Напрыклад, у дваццатыя гады мастак Хаім Суцін намаляваў серыю карцін з мертвымі жывеламі. Вядома, што маляваў ён з натуры: бычыя тушы віселі ў яго масцярской, гнілі і збіралі вакол сябе мух. Мастак не звяртаў на гэта аніякай увагі і толькі калі-некалі паліваў мяса свежай кроўю.
Мастак вельмі неардынарна ставіўся да творчага працэсу і некаторыя свае карціны маляваў голым. Але, некаторыя кажуць, што гэта дзіўнасць тлумачылася даволі празаічна: ён не хацеў пэцкаць адзенне, таму што вольных грошай на новае не было.
Адзін з самых вядомых твораў Суціна — карціна "Ева" — была прададзеная за 1.805.000 долараў і таму прызнана "самай дарагой карцінай Беларусі".
Хаім Суцін як сапраўдная творчая натура паводзіў сябе з астатнімі не вельмі ветліва і яго лічылі грубым і замкнёным чалавекам. Ён часта мяняў кватэры, не звяртаў увагі на чысціню і хатнія дробязі. Сучаснікі казалі, што ён "ажаніўся з мастацтвам", таму аб адносінах з жанчынамі не магло быць размовы. Адзінай жанчынай стала немка Герда Грот, што з'явілася ў яго жыцці ў 1937 годзе, але ўжо ў 1943 годзе Хаім Суцін памёр ад язвавай хваробы страўніка.
Зараз творы мастака прадстаўлены ў найбуйнейшых музейных зборах Еўропы і ЗША. Напрыклад, у 1997 г. Эрмітаж (Санкт-Пецярбург) набыў "Аўтапартрэт" Суціна, а ў Парыжы, недалёка ад вакзала Манпарнас, Суціну ўсталяваны бронзавы помнік скульптара А. Блатаса.
Калядаваць, або шчадраваць, было прынята ў кожнай беларускай вёсцы, а зараз і ў гарадах маладыя людзі пераапранаюцца ў кажухі навыварат, хаваюць твары пад маскамі і ходзяць па кватэрах сяброў. Sputnik ужо пісаў, як зрабіць сапраўдны беларускі калядны касцюм, а сёння мы прапануем вам пазнаёміцца з традыцыйнымі спевамі, якія этнограф Таццяна Кухаронак сабрала па ўсёй Беларусі.
Мы захавалі асаблівасці беларускіх гаворак, распаўсюджаных на той ці іншай тэрыторыі, каб вы ўбачылі калядкі ў тым выглядзе, у якім іх, магчыма, і зараз спяваюць на Кобрыншчыне, Слонімшчыне, Камянеччыне і іншых мясцінах.
Чытайце таксама:
МІНСК, 20 сту – Sputnik. Беларусь прааналізуе сітуацыю з Дамовай па адкрытым небе, заявіў прэс-сакратар МЗС краіны Анатоль Глаз.
У пятніцу, 15 студзеня, Расія абвясціла аб "пачатку ўнутрыдзяржаўных працэдур па выхадзе з ДАН". МЗС краіны падкрэсліў, што ЗША выйшлі з Дамовы "па надуманых падставах" і тым самым нанеслі шкоду дзеяння ДАН і парушылі "баланс інтарэсаў дзяржаў-удзельніц".
"Будзем аналізаваць сітуацыю, якая складваецца, у тым ліку ў кантэксце практычнага ажыццяўлення ДАН Беларуссю сумесна з Расіяй у рамках групы дзяржаў-удзельніц Дамовы, якая створана ў адпаведнасці з пунктам 3 раздзела II артыкула III ДАН", - цытуе Глаза РІА Навіны.
Два расійскія самалёты Ту-214ОН плануецца выкарыстоўваць у разведвальных мэтах, а таксама ў кантролі вынікаў выпрабаванняў розных узбраенняў і ацэнцы эфектыўнасці вучэнняў.
Да завяршэння працэдуры выхаду з Дамовы па адкрытым небе абодва Ту-214ОН будуць заставацца ў рэзерве.
Дамова па адкрытым небе была падпісана ў 1992 годзе і стала адной з мер па ўмацаванні даверу ў Еўропе пасля халоднай вайны. Яна дзейнічае з 2002 года і дазваляе краінам-удзельніцам адкрыта збіраць інфармацыю аб узброеных сілах і мерапрыемствах адзін аднаго. Удзельнікамі дамовы да апошняга часу былі 34 дзяржавы.
У канцы траўня 2020 года прэзідэнт ЗША Дональд Трамп заявіў, што Злучаныя Штаты выходзяць з дамовы. У ноч на 22 лістапада мінулага года ЗША завяршылі працэдуру выхаду з ДАН.