МІНСК, 26 чэр — Sputnik. Самае доўгае поўнае месяцовае зацьменне з пачатку стагоддзя адбудзецца 27 ліпеня, паведамілі ў Маскоўскім планетарыі.

© Sputnik / Александр Кряжев

Крывавую блакітную суперпоўню назіраў увесь свет, толькі не Беларусь

20

Марс набліжаецца да Зямлі на мінімальную адлегласць раз у 15-17 гадоў, дзякуючы гэтаму Месяц набывае чырвонае адценне — гэта называецца "супрацьстаяннем".

У гэтым годзе набліжэнне Марса супадае з поўным месяцовым зацьменнем — самым доўгім з пачатку гэтага стагоддзя. Мяркуецца, што яно будзе доўжыцца амаль чатыры гадзіны.

Назіраць за незвычайнай астранамічнай з'явай можна будзе з 21:24 да 01:20 гадзін 27 ліпеня. Поўная фаза зацьмення будзе доўжыцца 104 хвіліны — з 22:30 да 00:14.

Убачыць месяцовае зацьменне і супрацьстаянне Марса змогуць 27 ліпеня многiя еўрапейцы, у тым ліку — беларусы і расіяне. Адно з галоўных умоў — бясхмарнае надвор'е: тады можна будзе прасачыць, як Месяц афарбоўваецца ў крывавы адценне і сыходзіць у цень.

У старажытнасці людзі такой астранамічнай з'явы баяліся — лічылі яе благім прадвеснікам. Таксама лічылася, што ў дзень "чырвонага месяца" выходзіць нячыстая сіла — таму шмат хто аддаваў перавагу заставацца дома.

Кожны год мільёны ярка-аранжавых матылькоў адпраўляюцца ў неверагоднае падарожжа з Паўночнай Амерыкі ў Каліфорнію і Мексіку. У гэтым годзе іх колькасць рэзка ўпала да рэкордна нізкага ўзроўню.

Штогадовы зімовы падлік, які праводзіцца Таварыствам Xerces, зарэгістраваў менш за 2 тысячы заходніх матылькоў Данаіда Манарх, што сабраліся на дрэвах Каліфорніі, дзе яны групуюцца, каб сагрэцца. Манархі звычайна прыбываюць сюды ў пачатку лістапада і рассяляюцца па краіне з надыходам больш цёплага надвор'я ў сакавіку.

Іншае насельніцтва ўсходніх манархаў падарожнічае з паўднёвай Канады і паўночнага ўсходу Злучаных Штатаў праз тысячы кіламетраў, каб правесці зіму ў цэнтральнай Мексіцы. Паводле ацэнак навукоўцаў, з сярэдзіны 1990-х гадоў колькасць усходніх Манархаў таксама скарацілася прыкладна на 80 адсоткаў.

Міграцыя матылькоў Манарх - адно з найпрыгажэйшых відовішчаў на планеце. З шырокіх паўночных шырот матылі злятаюцца на зімоўку ў месцы ўмеранага клімату. Самае любімае месца Манархаў - біясферны запаведнік "Марыпоса" у мексіканскім штаце Мічаакан. За час пералёту змяняецца не адно пакаленне крылатых насякомых. Частка тых, хто нарадзіўся, гіне ў дарозе. Бо працягласць пералётаў нашмат даўжэй за іх жыццё.

© CC0 / pixabay / skorchanov

Душы людзей і смерць: што яшчэ сімвалізуе матылёк у беларускай культуры

Здзіўленне выклікае не толькі адлегласць, якую пралятаюць гэтыя матылькі, але і іх сістэма навігацыі: для пошуку шляху яны выкарыстоўваюць зрок, нюх, дотык і іншыя пачуцці.

Матылькі садзяцца на дрэвы, аблепляючы іх так, што нават немагчыма ўбачыць лістоту. А галінкі прагінаюцца пад вагой такой неймавернай колькасці матылькоў. Сядзяць яны нерухома, і толькі калі сонца пачынае прыпякаць, павольна і сінхронна перапаўзаюць ў цень.

Амерыканскія і мексіканскія эколагі прыкладваюць максімум намаганняў да таго, каб ахоўваць папуляцыю насякомых падчас міграцыі. Нягледзячы на ​​ўсе намаганні, пагроза знікнення сур'ёзная, галоўная прычына якой - масавая вырубка дрэў.

Глядзіце ў фотастужцы Sputnik Беларусь кадры дзіўнай прыроднай з'явы.