МІНСК, 10 сту - Sputnik. Першае ў 2020 годзе месяцовае зацьменне пройдзе ў ноч з 10 на 11 студзеня, пра гэта паведамляе партал Astrobel Team.

Жыхары Зямлі змогуць назіраць паўценевае месяцовае зацьменне. Яго можна будзе ўбачыць з усёй тэрыторыі Расіі, Еўропы, Азіі, з усходняй часткі Афрыкі і з заходняй часткі Аўстраліі. Гэтую рэдкую астранамічную з'яву ўбачаць вечарам 10 студзеня і беларусы, калі дазволіць надвор'е і неба будзе чыстым.

Астраномы паведамляюць, што гэта месяцовае зацьменне будзе нязначным, нягледзячы на тое, што яно прыпадае на поўню. Гэта звязана з тым, што Месяц не пагрузіцца прама ў цень Зямлі, а толькі пройдзе амаль цалкам праз зямную паўцень - пад цень патрапіуь толькі адзін з яе краёў. Пры такіх умовах гэтую з'яву не заўсёды можна заўважыць няўзброеным вокам, паколькі зацямненне краю месяцовага дыска зусім нязначнае.

У той жа час, 10 студзеня максімальны працэнт апускання Месяца ў зямную паўцень складзе 89%, а гэта дазволіць назіраць зацьменне не толькі з дапамогай тэлескопаў і бінокляў, але і няўзброеным вокам. Ад моманту ўваходжання Месяца ў паўцень Зямлі і выхаду яго з паўцені пройдзе чатыры гадзіны і чатыры хвіліны.

У Беларусі месяцовае зацьменне пачнецца ў 20:08. Свайго максімуму яно дасягне ў 22:10, калі Месяц будзе знаходзіцца бліжэй за ўсё да цэнтра зямной цені. Завершыцца зацьменне ў 00:12 ўжо 11 студзеня.

Кожны год мільёны ярка-аранжавых матылькоў адпраўляюцца ў неверагоднае падарожжа з Паўночнай Амерыкі ў Каліфорнію і Мексіку. У гэтым годзе іх колькасць рэзка ўпала да рэкордна нізкага ўзроўню.

Штогадовы зімовы падлік, які праводзіцца Таварыствам Xerces, зарэгістраваў менш за 2 тысячы заходніх матылькоў Данаіда Манарх, што сабраліся на дрэвах Каліфорніі, дзе яны групуюцца, каб сагрэцца. Манархі звычайна прыбываюць сюды ў пачатку лістапада і рассяляюцца па краіне з надыходам больш цёплага надвор'я ў сакавіку.

Іншае насельніцтва ўсходніх манархаў падарожнічае з паўднёвай Канады і паўночнага ўсходу Злучаных Штатаў праз тысячы кіламетраў, каб правесці зіму ў цэнтральнай Мексіцы. Паводле ацэнак навукоўцаў, з сярэдзіны 1990-х гадоў колькасць усходніх Манархаў таксама скарацілася прыкладна на 80 адсоткаў.

Міграцыя матылькоў Манарх - адно з найпрыгажэйшых відовішчаў на планеце. З шырокіх паўночных шырот матылі злятаюцца на зімоўку ў месцы ўмеранага клімату. Самае любімае месца Манархаў - біясферны запаведнік "Марыпоса" у мексіканскім штаце Мічаакан. За час пералёту змяняецца не адно пакаленне крылатых насякомых. Частка тых, хто нарадзіўся, гіне ў дарозе. Бо працягласць пералётаў нашмат даўжэй за іх жыццё.

© CC0 / pixabay / skorchanov

Душы людзей і смерць: што яшчэ сімвалізуе матылёк у беларускай культуры

Здзіўленне выклікае не толькі адлегласць, якую пралятаюць гэтыя матылькі, але і іх сістэма навігацыі: для пошуку шляху яны выкарыстоўваюць зрок, нюх, дотык і іншыя пачуцці.

Матылькі садзяцца на дрэвы, аблепляючы іх так, што нават немагчыма ўбачыць лістоту. А галінкі прагінаюцца пад вагой такой неймавернай колькасці матылькоў. Сядзяць яны нерухома, і толькі калі сонца пачынае прыпякаць, павольна і сінхронна перапаўзаюць ў цень.

Амерыканскія і мексіканскія эколагі прыкладваюць максімум намаганняў да таго, каб ахоўваць папуляцыю насякомых падчас міграцыі. Нягледзячы на ​​ўсе намаганні, пагроза знікнення сур'ёзная, галоўная прычына якой - масавая вырубка дрэў.

Глядзіце ў фотастужцы Sputnik Беларусь кадры дзіўнай прыроднай з'явы.