Рыбацкія лодкі ў Мармуровым моры з цяжкасцю прадзіраюцца скрозь тоўсты пласт слізі - яна забівае маторы і сеткі. Ды і рыбачыць тут хутка стане немагчыма: з-за адсутнасці кіслароду і абезрухоўлівання рыба, вустрыцы, марскія зоркі і іншыя насельнікі мора гінуць.

Такая прыродная з'ява ў рэгіёне назіраецца не ў першы раз, аднак з кожным годам яна становіцца ўсё маштабней. Фітапланктон разрастаецца з-за забруджвання марскіх вод і спякоты. Як лічаць спецыялісты, асноўная прычына - каналізацыйныя сцёкі Стамбула.

Урад Турцыі адправіла групу з 300 чалавек, якім трэба будзе вывучыць сітуацыю. Прэзідэнт краіны Рэджэп Тайіп Эрдаган выказаў асцярогу, што слізь з фітапланктону ўжо пагражае і экалогіі Чорнага мора.

Мармуровае мора - міжземнае мора Атлантычнага акіяна, размешчанае паміж еўрапейскай і малаазіяцкай часткамі Турцыі. На паўночным усходзе злучаецца пралівам Басфор з Чорным морам, на паўднёвым захадзе - пралівам Дарданелы з Эгейскім морам.

Глядзіце таксама:

• Кейптаўн у агні: лясны пажар ахапіў адзін з сямі цудаў прыроды
• Землятрус, паводка і вулканы: стыхія абрынулася на Інданезію
• Страшная прыгажосць: кіслотныя рэкі меднага рудніка бачныя з космасу

Многія славутасці стварыла прырода, месцамі не без дапамогі чалавека. У Беларусі заўсёды было на што паглядзець, і, што важна, у любым рэгіёне. Sputnik выбраў месцы, дзе можна добра правесці час. Да некаторых можна досыць хутка дабрацца з Мінска на аўтамабілі.

Чатыры палацы за адзін дзень

Адправіўшыся на аўто з Мінска ў бок Брэста тэарэтычна можна за адзін дзень убачыць 4 замкі.

Пры гэтым атрымаецца пабываць у трох абласцях: Нясвіжскі знаходзіцца ў Мінскай, Мірскі - у Гродзенскай, Косаўскі і Ружанскі - у Брэсцкай.

Але лепш усё ж не спяшацца і разбіць паездку на два дні, зрабіўшы начлег у якой-небудзь аграсядзібе. Адзін дзень можна выдаткаваць на Мір і Нясвіж, размешчаныя недалёка адзін ад аднаго - па розныя бакі ад алімпійскай трасы. Тым больш, што Нясвіжскі замак прапануе начныя экскурсіі, а Мірскі па традыцыі запланаваў на ліпень музычныя вечары.

Палац Пуслоўскіх і сядзібу Касцюшкі ў Косава, а таксама палацавы комплекс роду Сапегаў у Ружанах можна ацаніць на наступны дзень.

Фамільнае гняздо Пуслоўскіх рэканструююць ужо доўгі час і тэрміны заканчэння работ неаднаразова пераносіліся. Цяпер значыцца восень 2022 года, але тут ужо працуюць 5 выставачных залаў, гасцініца і кафэ. Першы неагатычны палац на тэрыторыі сучаснай Беларусі абнеслі плотам, працягваецца пракладка камунікацый і праца над фантаннай групай на тэрыторыі комплексу. Побач уладкавалі стаянку, у тым ліку для экскурсійных аўтобусаў.

З прыступак Палаца адкрываюцца найпрыгажэйшыя віды, у тым ліку на адноўленую сядзібу Тадэвуша Касцюшкі - сына беларускай зямлі, нацыянальнага героя Рэчы Паспалітай і ЗША, ганаровага грамадзяніна Францыі.

Косава цікавы і як самы маленькі горад Беларусі. Там ёсць яшчэ адзін помнік неаготыкі - Траецкі касцёл (Касцёл Найсвяцейшай Тройцы і Святога Крыжа). Сюды прыязджаюць паломнікі, каб пакланіцца мясцовай іконе, аб яе цудадзейнай сіле ходзяць легенды.

Розныя "Мальдывы"

Хутчэй за ўсё вы шмат чулі пра гэта месца, але гэта трэба бачыць на свае вочы. Смарагдавыя азёры - гэта былыя крэйдавыя кар'еры, якія ўтварыліся за кошт выкарыстання пакладаў для патрэб мясцовых заводаў.

Некалькі гадоў таму назіраўся бум па "Мальдывам" недалёка ад Ваўкавыска. Турыстаў з Мінска не спыняў нават шлях у 270 кіламетраў. Але папулярнасць у інтэрнэце адыграла злы жарт - прадпрыемства ў Краснасельску узмацніла негалосную забарону на гулянні па тэрыторыі дадатковымі перашкодамі.

Нядаўна ў Нацыянальным агенцтве па турызме зарэгістравалі новы турыстычны маршрут, які дазволіць наведаць сядзібы Гродзеншчыны і крэйдавыя кар'еры, над адным з якіх збіраюцца пабудаваць назіральную пляцоўку.

Ёсць і альтэрнатыўныя "Мальдывы" - у 140 кіламетрах ад Мінска ў ваколіцах Слуцка і Любані (каля вёскі Хацінава). Дарогі лагічна падыходзяць больш для грузавікоў, але можна дабрацца і на легкавушцы, пераадолеўшы невялікую частку шляху па перасечанай мясцовасці. І калі пад Ваўкавыскім дзікія пляжы больш пясчаныя, то тут акружаны хваёвым лесам.

Купацца тут не раяць нават мясцовыя, распавядаюць, што гэтыя вадаёмы пастаянна забіраюць жыцці самаўпэўненых плыўцоў і скакуноў. Асаблівасць у тым, што вялікая глыбіня пачынаецца практычна адразу ля берага, а вада можа быць халадней, чым у натуральных вадаёмах. Засцярогі не спыняюць падарожнікаў, але часам лепш некалькі раз убачыць, чым адзін - выкупацца.

Раптам, як у казцы

Добрая магчымасць для аднадзённага адпачынку, які здольны супакоіць нервы. Узяўшы курс на Радашковічы, мінчане могуць апынуцца ў двух казках. Першая - недалёка ад пасёлка - гідралагічны парк "Сасновы бор" з воднымі каскадамі, штучнымі астраўкамі, злучанымі падвеснымі масткамі. Сетку водных каналаў на рацэ Рыбчанка зрабілі пры дапамозе плаціны. Атмасфернасці дадае шум фантанаў і спевы птушак.

Яшчэ ў большую таямнічасць можна пагрузіцца, прагуляўшыся па экасцяжыне "Святыя крыніцы". Ад Радашковічаў - крыху больш за 20 кіламетраў. Даўжыня экашляху - усяго 350 метраў, але уражанняў хопіць на доўга. Унікальнасці дадае драўляны насціл, ахінуты густой зелянінай. Адцягнуцца ад гарадской мітусні дапамогуць усюдыісныя маленькія ручайкі і непараўнальныя спевы птушак.

Мястэчка не самае згадванае ў турыстычных маршрутах. Але ў яго ёсць свая легенда: тут была царква, якая сышла пад зямлю, і на яе месцы з'явіліся крыніцы.

Сіняе вока і руіны замка

У апавяданнях аб азёрным краі - Віцебшчыне - заўсёды фігуруе Браслаў, але незаслужана забываюць іншыя водныя прасторы. Напрыклад, Лепель (у 155 км ад Мінска), заснаваны ў ХVII стагоддзі на беразе возера канцлерам Вялікага княства Літоўскага Львом Сапегам. Помнік палітычнаму дзеячу усталяваны насупраць мясцовага касцёла святога Казіміра. Сярод іншых знакавых аб'ектаў райцэнтра - драўляная царква святой Параскевы Пятніцы, капліца 1900 года, будынак сінагогі, старадаўні каменны дом. У цэнтральным парку на беразе Лепельскага возера ёсць бронзавая скульптура Цмока - персанажа беларускай міфалогіі, уладара азёр і балот, апетага баскетбольным клубам  з Мінска. Дарэчы, Лепель - першы горад Беларусі, які ўступіў у Еўрапейскую асацыяцыю фальклорных гуртоў.

Ад Лепеля можна дабрацца да руінаў рэзідэнцыі валынскіх князёў Сангушак. Замак Белы Ковель быў пабудаваны ў 1626 годзе на мяжы Вялікага княства Літоўскага і Расіі. У гістарычным выглядзе ён падобны на Мірскі замак. У XVII стагоддзі памежныя сутычкі здараліся часта, і княжая рэзідэнцыя будавалася з улікам магчымага нападу ворага. Таўшчыня сцен складала 1,5 метра. У кожным куце высіліся дазорныя вежы з абарончымі памяшканнямі.

Новае жыццё Жылічаў

Замкавая архітэктура больш характэрна для заходніх рэгіёнаў Беларусі, але свае шэдэўры ёсць і ў Магілёўскай вобласці. Жыліцкі палацава-паркавы ансамбль належаў шляхцічу Ігнату Булгаку, а затым перайшоў да яго сына Эдгару. Палац называюць другім Нясвіжам. Інтэр'еры ўражвалі нават у тыя часы - ляпнінай, багаццем дрэва і люстэркаў, карцінамі і антычнымі скульптурамі. Асаблівым быў патаемны паверх для музыкаў, якія весялілі публіку. Ансамбль дапаўнялі трапічная аранжарэя і парк са скульптурамі і вадаёмамі.

Сёння палац на рэстаўрацыі, пасля якой у ім уладкуюць музей, бібліятэку, карцінную галерэю і міні-гасцініцу. Не забудуць і пра аранжарэю.

Чырвоны - гэта "прыгожы"

Ці не занадта папулярны аб'ект Гомельшчыны, хоць па разнастайнасці спалучаных стыляў - унікальны для Беларусі. Сядзіба "Чырвоны бераг", пабудаваная ў канцы XIX стагоддзя, злучыла ў сабе рысы неаготыкі і французскага неарэнесанса. Непаўторны выгляд надаюць вуглаватыя вежкі, ледзь ссунутыя ў перспектыву вокны, уваходы і флігелі. Палацава-паркавы комплекс Козел-Паклеўскіх прывабны не толькі з эстэтычнага пункта гледжання, у яго ўваходзіла і гаспадарчая частка: спіртзавод і стайня.

Зараз гэта філіял Жлобінскага гісторыка-краязнаўчага музея, і тут дзейнічаюць пастаянныя выставы: "Падарожжа ў XIX стагоддзе", "Лялечная сімфонія", "Зачараванне вёскі - ручнік".

Назва не звязана з колерам - яно адлюстроўвае прыгажосць тутэйшых мясцін. Хоць восенню ў чырвонай лістоце бераг мясцовай ракі Добысны цалкам можа здацца чырвоным, што, зрэшты, не адмяняе прыгажосці.

Чытайце таксама:

• Як зараз выглядае сядзіба Ястржэмбскіх у Барысаўшчыне
• Як жыве сядзіба Бохвіцаў у вёсцы Флер'янава
• Рэканструкцыю не дазволілі савецкія ўлады: лёс сядзібы Навіцкіх у Савейках