Дзед як дзіця, хаця... 84 гады са дня нараджэння Рыгора Барадуліна
(абноўлена 12:14 17.03.2015)
Сёння нарадзіўся народны паэт Беларусі і аўтар метафарычных вершаў на дзіўна па сваей прыгажосці мове. Карэспандэнт Sputnik Вера Дашкевіч узгадвае яго жыццёвы і творчы шлях.Мова — гэта ад маці, прызнаваўся паэт. І дадаваў: яна была для яго самым значным філолагам. Усё жыццё ен арыентаваўся не на слоўнікі і граматыку, але на яе вымаўленне і лексіку. Найбольш глыбокія думкі нараджаліся і афармляліся, складаліся ў радкі толькі на вушацкай гаворцы.
Рыгор Барадулін нарадзіўся на хутары Верасоўка, скончыў школу ў Вушачах, затым філфак БДУ. Працаваў рэдактарам у розных выдавецтвах і шмат пісаў — выпусціў каля 70 зборнікаў паэзіі. Шмат перакладаў. Дзякуючы Барадуліну, на беларускай мове выйшлі "Слова пра паход Ігаравы", творы Федэрыка Гарсія Лоркі, Шэкспіра, Байрана, Есеніна, Амара Хаяма.
У часы Савецкага Саюза ён так і не ўступіў у партыю. І з піянераў у свой час таксама збег — у літаральным сэнсе: уцек са школы падчас запісу ў арганізацыю. Затое напрыканцы 80-х гадоў мінулага стагоддзя стаў актыўным удзельнікам нацыянальнага руху, быў членам БНФ. У сярэдзіне 1990-х у палітыцы расчараваўся, але да канца жыцця прытрымліваўся антыкамуністычных поглядаў.
Барадулін быў адным са стваральнікаў і актыўных удзельнікаў Беларускага ПЭН-цэнтра, некалькі гадоў у сярэдзіне 1990-х узначальваў Фонд Сораса.
Блізка да Бога
Рыгор Барадулін пайшоў з жыцця 2 сакавіка 2014, у даравальную нядзелю. Напярэдадні адзначыў свой дзень нараджэння і 53 гады сумеснага жыцця з жонкай Валянцінай Міхайлаўнай. Да яе былі звернутыя апошнія словы паэта: "Якая ж ты ў мяне прыгожая!" Пахавалі Барадуліна ў родных Вушачах побач з маці.
©
Sputnik / Евгений Коктыш
Народны паэт Беларусі Рыгор Барадулін
Барадулін адчуваў, што сыходзіць. У адным з апошніх інтэрв'ю са сваім біёграфам, журналістам Сяргеем Шапранам, казаў, што хацеў бы пабачыцца з Быкавым, Караткевічам, Купалай і Багдановічам. З Быкавым проста памаўчаў бы, а потым распавеў, як няўтульна на зямлі без яго, з Караткевічам выпіў бы чарку, падзякаваў бы Бога за Купалу — чалавека, які ўмацаваў нацыянальны дух, і за тое, што Багдановіч не дажыў да рэвалюцыі і не напісаў нічога савецкага.
Філасофія, іронія і мова
Барадулін пісаў у розных жанрах, але заўседы вельмі яскрава і метафарычна. Заўжды з аглядкай на народную традыцыю, з якой быў побач з дзяцінства. Часам разважаў — зборнік духоўнай паэзіі "Ксты" быў прадстаўлены на суісканне Нобелеўскай прэміі. Часам вельмі хвостка і паэтычна жартаваў. У аднайменнай кнізе сабраў "Дуліны ад Барадуліна". Дасталася ўсім — ад савецкіх класікаў Твардоўскага і Крапівы да сучасных зорак:
Не, Лучанок не знаў ляноты,
Усё, што мог, паклаў на ноты.
Адзін заняў пасады ўсе
І бранзавее пакрысе.
Адной з самых балючых тэм у апошнія гады для яго заставалася моўная праблема. Ужо лепей бы забаранілі, прызнаваўся паэт у адным з інтэрв'ю. Можа, на хвалі пратэсту пачалося б адраджэнне.
©
Sputnik / Евгений Коктыш
Народны паэт Беларусі Рыгор Барадулін
Калі мая трывога спала,
Калі калоссе налілося
Тугой?
Сказаць я не бяруся.
Як нарадзіцца не прыпала,
Хаця б памерці давялося
У беларускай Беларусі…
Тэги:
"Сам сабе гаспадар": сялянка пра плюсы вясковага жыцця - відэа
(абноўлена 14:30 15.10.2020)
А вы ведаеце, што існуе Дзень сельскай жанчыны? Гэтае свята ААН афіцыйна зацвердзіла 13 гадоў таму. Шырокага распаўсюджвання яно так і не атрымала, затое стала падставай нагадаць пра сельскіх жыхарак. Глядзіце відэа Sputnik аб простых радасцях жыцця за МКАДам.Ала Арсянюк прамяняла гарадскі побыт на жыццё вясковае. Жанчына жыве і працуе ў аграгарадку Бальшавік ужо 30 гадоў і ў сталіцу вяртацца не збіраецца.
"Я жыла ў Мінску, на вуліцы Ангарскай, потым у вучылішчы, на другім курсе мама абмяняла кватэру і мы пераехалі сюды ў аграгарадок Бальшавік. Потым я выйшла замуж, мужу далі ўчастак, пабудаваліся і сталі тут жыць", - распавядае Ала аб тым як перабралася ў сельскую мясцовасць.
Жанчына працуе маляром на птушкафабрыцы, у стройцэху, прыводзіць у парадак птушнікі. А дома Ала Іванаўна сама даглядае жыўнасць - трымае курэй і індакачак.
Кожны дзень сялянкі пачынаецца з першымі пеўнямі, а замест фітнесу - абыход агарода і кармленне гаспадаркі. На стале жанчыны ўсё з уласных дваццаці сотак. У гэтую пару, Але яшчэ трэба сабраць ураджай: капусту, моркву і вінаград.
На падворку Але Арсянюк дапамагаюць сыны і мама, а галоўны кантралёр у побыце - кот Вугольчык, нават жарка катлет праходзіць пад яго "наглядам".
Рэдкія паездкі па справах у Мінск прыносяць радасць, але толькі эстэтычную, калі Ала ездзіць у сталіцу заўсёды любуецца краявідамі і вячэрнімі агнямі. Але адзначае, што пасля такіх паездак баліць галава, спасылаючыся на загазаванасць.
Вечарамі Ала ходзіць не па праспектах, а па вуліцах ужо роднага Бальшавіка, але гарадскім сяброўкам не зайздросціць. Жыццё ўдалечыні ад мегаполіса вясковая жыхарка лічыць плюсам - агарод і свой дом, прадукты ўласнай вытворчасці і наогул сама сабе гаспадыня.
Тэги:
Як два брата-беларуса рыхтуюць крымскіх лёгкаатлетаў для зборнай Расіі
(абноўлена 14:51 16.10.2020)
У жыцці Андрэя і Дзмітрыя Капыціч дзве важныя мэты - падрыхтаваць добрых спартсменаў для зборнай Расіі па лёгкай атлетыцы і згуртаваць вакол сімферопальскага беларускага грамадства як мага больш суайчыннікаў.Аляксей Стэфанаў, Sputnik. Ураджэнцы вёскі Азарычы Пінскага раёна Брэсцкай вобласці Леанід і Таццяна Капыціч разам з'ехалі паступаць у навучальныя ўстановы горада Вялікія Лукі (Пскоўская вобласць, РФ). Леанід па размеркаванні з'ехаў у Крым, Таццяна перавялася на завочнае аддзяленне і з'ехала ўслед за мужам. Іх сыны - Андрэй і Дзмітрый - раслі і працягваюць жыць на Крымскім паўвостраве, але яны адчуваюць сябе беларусамі.
Самая юная выхаванка - дачка
У крымскім сяле Добрае Сімферопальскага раёна маладая сям'я Капыціч на пачатку 80-х гадоў мінулага стагоддзя атрымала пакой у інтэрнаце. Неяк сусед-выкладчык на факультэце фізкультуры і спорту Таўрычнага нацыянальнага ўніверсітэта (цяпер КФУ - Крымскі Федэральны Універсітэт) Дзмітрый Сышко прапанаваў адвесці Андрэя на заняткі лёгкай атлетыкай да трэнера Ціта Карнеева. Так нечакана для сябе сям'я Карыціч вызначыла спартовую будучыню абодвух сыноў.
©
Photo : из архива семьи Белясовых, сайт "Переяславская Рада 2.0"
Сёння браты - трэнеры спартыўнай школы №1 горада Сімферопаля.
"Я быў гатовы займацца любым відам спорту, праблема была ў тым, што мы жылі ў такім месцы, адкуль нязручна было далёка ездзіць, таму ўсур'ёз я захапіўся лёгкай атлетыкай толькі ў дзесятым класе. Зорак з неба не хапаў, але быў прызёрам Крыма, Украіны , а пасля заканчэння школы вырашыў паступаць на фізкультуру і спорт у ТНУ. Так і стаў трэнерам", - распавядае Андрэй.
Сёння ў яго ёсць некалькі вучняў, якія падаюць вялікія надзеі. І сярод іх самая юная спартсменка - Каця Капыціч. Дачцэ Андрэя ўсяго сем гадоў, і пакуль з-за ўзросту яна не можа выступаць, хоць, як кажа тата-трэнер, ужо паказвае добрыя вынікі.
"Як толькі ёй будзе дзевяць гадоў, пачнем перамагаць", - упэўнена кажа Андрэй.
Заслугі братоў Капыціч
Да ўслаўленага трэнера Ціта Карнеева малодшы брат Андрэя Дзмітрый (розніца ў іх - у сем гадоў) ужо не трапіў, але спортам стаў займацца больш прафесійна. Сёння ён, акрамя таго, што разам з братам трэніруе будучых чэмпіёнаў у спартыўнай школе №1 горада Сімферопаля, таксама з'яўляецца старшым трэнерам зборнай каманды Крыма па лёгкай атлетыцы і старэйшым трэнерам па рэзерве ў Федэрацыі лёгкай атлетыкі Крыма.
"Літаральна нядаўна я вярнуўся з каманднага чэмпіянату па мнагабор'і. Адна выхаванка з маёй групы заняла першае месца ва ўзроставай катэгорыі да 23 гадоў, іншая спартсменка ў дарослай катэгорыі ўзяла чацвёртае месца, і яшчэ адна ў юніёрскай - пятае месца", - з гонарам распавядае Дзмітрый Капыціч.
©
Photo : из личного архива Андрея Копытич
Андрэй і Дзмітрый Капытіч з выхаванкамі
Кажа, што сам дайшоў да кандыдата ў майстры спорту, але гэты тытул даецца толькі на пэўны час, і яго трэба пацвярджаць, "але сумяшчаць на пятым курсе вучобу з трэніроўкамі і трэнерскай працай было вельмі складана". У выніку Дзмітрый засяродзіўся толькі на працы і зараз перадае свой вопыт і веды вучням.
"Вы толькі не падумайце, што гэтыя выхаванцы, якія бяруць прызы і заваёўваюць тытулы, выключна мае. Мы разам з братам іх трэніруем ў адной спартыўнай школе. Нашы дасягненні перасякаюцца. Гэта як мая заслуга, так і яго", - адзначае Дзмітрый.
Аб каранях не забывалі ніколі
Браты Капыціч сёння добра вядомыя крымчанам, якія цікавяцца лёгкай атлетыкай, хоць быў у жыцці Андрэя перыяд, калі ён ледзь не закінуў спорт. На пяць гадоў старэйшы з братоў цалкам пакінуў трэнерскую працу і заняўся бізнесам.
"Я адкрыў сваю мэблевую вытворчасць - пачаў працаваць па індывідуальных заказах. Гэта нават хутчэй не класічны бізнес, а рамесная майстэрня. З нашай сям'і гэтым займаўся толькі я, наняў спецыялістаў. Гэты бізнес у мяне так і застаўся, і гэта тое, што прыносіць грошы. А спорт і беларускае грамадства - гэта дзеля задавальнення", - прызнаецца Андрэй Капыціч.
Аб каранях ён не забываў ніколі, менавіта таму ўзначаліў беларускае грамадства Сімферопальскага раёна, а яго жонка Алена - беларускае грамадства Сімферопаля, "хаця ўсё так сплялося, што фактычна гэта адзіная нацыянальна-культурная арганізацыя".
"І цяпер мы разам з жонкай актыўна займаемся прасоўваннем беларускай культуры ў Сімферопалі і Сімферопальскім раёне, - тлумачыць Андрэй Капыціч. - Увесь год у нас распісаны - святы, памятныя даты, вось у лістападзе - спартыўныя спаборніцтвы сярод нацыянальна-культурных таварыстваў пройдуць, гэта мы і арганізуем, падключылі Федэрацыю лёгкай атлетыкі".
У братоў Капыціч у Беларусі вельмі шмат радні, як яны кажуць, "там, у розных гарадах, жывуць бабуля, цёткі, стрыечныя браты, хросныя. Стараемся з усімі падтрымліваць адносіны".
©
Photo : из личного архива Андрея Копытич
Андрэй сярод заўзятараў на спаборніцтвах
Незадоўга да каранціна Андрэй з Аленай, якая да гэтага ў Беларусі ніколі не была, абвандравалі на машыне ўсю краіну, пабывалі і ў Белавежскай пушчы. Але не толькі дзеля таго, каб адпачыць, палюбавацца прыгажосцямі краіны і пабачыцца з блізкімі.
"Мы збіралі па ўсёй краіне прадметы беларускага сялянскага побыту - старадаўнія калаўроты, крэсіва і іншае.
Дзесьці нам аддавалі рэчы бясплатна, дзесьці прадавалі не вельмі дорага. Усё гэта для нашай крымскай беларускай суполкі, каб паказваць ужо нашым дзецям, як жылі іх продкі, чым займаліся. Праўда, усё гэта вывезці да пандэміі не паспелі, зараз чакаем, калі каранцін скончыцца", - кажа Андрэй.
А Дзмітрый прызнаецца, што дзякуючы цеснай сувязі з радзімай продкаў пабываў на самым важным для кожнага лёгкаатлета спартыўным мерапрыемстве.
"У мінулым годзе ўпершыню ў гісторыі ў Мінску праводзіўся легендарны лёгкаатлетычны матч Еўропа - ЗША, па аналогіі з СССР - ЗША. Грандыёзнае мерапрыемства. Таксама і сваякоў ўбачыў, а Мінск проста не пазнаў - горад стаў сапраўднай еўрапейскай сталіцай. Але з'язджаць у Беларусь не планую - у мяне ў Крыме спартсмены, якія паказваюць добрыя вынікі, ёсць дасягненні, ды і клімат такі, што можна трэніравацца круглы год - не трэба ездзіць на зборы ў цёплыя краіны", - прызнаецца Дзмітрый.
Згодны з ім і старэйшы брат. "З'яжджаць сэнсу няма. Мы ў Крыме ўжо ўкараніліся. Ды і як тут грамадства без нас будзе? На нас жа трымаецца вельмі многае. Будзем і далей любіць Беларусь з Крыма і прывіваць гэтую любоў нашым дзецям, як гэта калісьці зрабілі нашы бацькі" , - дадае Андрэй Капыціч.
Тэги:
Названы самы верагодны шлях заражэння каронавірусам
(абноўлена 12:44 21.10.2020)
Верагоднасць захворвання пасля кантакту з прадметамі вельмі невялікая, а цесныя і доўгія зносіны з інфікаваным з'яўляюцца сапраўднай пагрозай.Практычна адзіны спосаб заразіцца COVID-19 - доўгі і блізкія зносіны з інфікаваным. Да такіх высноў прыйшлі даследчыкі нямецкага Інстытута вірусалогіі і даследаванняў у галіне ВІЧ ў Бонскім універсітэце.
Маштабнае даследаванне праводзілі на працягу некалькіх тыдняў у Хайнсбергу, у горадзе было выяўлена 1,4 тысячы тых, хто захварэў, 46 чалавек загінулі. Навукоўцы заяўляюць, што не змаглі знайсці прыкмет жывога віруса на розных паверхнях.
"Мы бралі ўзоры з дзвярных ручак, тэлефонаў або туалетаў, але не змаглі на іх аснове культываваць вірус у лабараторыі", - канстатаваў кіраўнік інстытута Хендрык Штрэек падчас прэс-канферэнцыі, яго цытуе партал RTL Today.
Даследчыкі прыйшлі да высновы, што верагоднасць захворвання пасля кантакту з прадметамі вельмі невялікая, разам з тым цесны і працяглы кантакт з інфікаваным з'яўляецца сапраўднай пагрозай.
"Няма значнай рызыкі заражэння гэтай хваробай, калі вы ходзіце па крамах. Сур'ёзныя ўспышкі інфекцыі заўсёды былі вынікам таго, што людзі на працягу доўгага перыяду часу былі блізка адзін да аднаго", - сцвярджае кіраўнік Інстытута.
Ён адзначыў таксама, што вынікі гэтай працы маглі б стаць асновай для рэкамендацый па нацыянальных стратэгіям выхаду з каранціна. Больш прадметна вынікі "Тэматычнага кластэрнага даследавання COVID-19" у Хайнсбергу будуць прадстаўлены да канца наступнага тыдня.
Да высновы аб тым, што каронавірус адчувальны да паветра, прыйшлі шматлікія навукоўцы з розных краін. Даследнікі лічаць, што ў большасці выпадкаў на паветры вірус гіне максімум за тры гадзіны, разам з тым, ён куды даўжэй захоўваецца на любой з паверхняў: больш стабільным ён паказаў сябе на пластыку і нержавеючай сталі, дзе жыццяздольнасць захоўвалася да 72 гадзін пасля нанясення, менш стабільным - на медзі і кардоне.
Тэги:
Тэмы: