Унікальны гісторыка-культурны комплекс размешчаны ў вёсцы Каробчыцы пад Гродна.

Аб'ект пад адкрытым небам "Гродзенская крэпасць. Партызанскі лагер" задумваўся як музей вайсковай славы і прысвечаны кожнаму салдату незалежна ад нацыянальнасці або веравызнання, які абараняў сваю зямлю ў розны час.

У партызанскай вёсцы прадстаўлена экспазіцыя ўзбраенняў і баявой тэхнікі.

Зброя Перамогі: танк Т-34, "Кацюша".

На пярэднім плане - самалёт Су-24МР 1988 года.

Сімвал мірнага часу - павуціна на гармаце.

Гняздо ў дуле гарматы.

У лагеры адноўлены розныя віды зямлянак, партызанская кухня, майстэрні, зялёная школа.

У зямлянках ёсць арыгінальныя прадметы, прынесеныя ветэранамі.

Вогнішча распальваюць у сезон экскурсій, у часы вайны агонь разводзілі вечарам і ноччу, каб вораг не ўбачыў.

У адмыслова створаных буданах рабілі аперацыі.

Партызанская школа, у якой маглі вучыцца дзеці з навакольных вёсак. Лічыльнікі рабілі з жалудоў, пісалі на бярозавай кары, на палях газет чарнічных сокам, змяшаным з попелам.

Ёсць спецыяльны стэнд, прысвечаны падпольшчыкам Гродзеншчыны.

На тэрыторыі комплексу ёсць капліца.

Мітынг-рэквіем у Брэсцкай крэпасці напярэдадні 80-й гадавіны пачатку вайны.

Урачыстая цырымонія пачалася з акцыі памежнікаў, якія аддалі даніну памяці сваім калегам. Бронетранспарцёр з факелам на брані ў суправаджэнні байцоў памежных войскаў прайшоў перад трыбунамі да Мухаўца, дзе вайскоўцы адправілі на ваду вянкі са свечкамі ў памяць аб сваіх гераічных калегах.

Пасля цырыманіялу з дзяржаўным гербам і сцягам на імправізаванай сцэне з прыступак перад Вечным агнём аднавілі апошнія гадзіны мірнага жыцця ў Брэсце, паказаўшы гледачам, як мог праходзіць цёплы летні вечар 1941 года.

Пастамент перад галоўнай скульптурнай кампазіцыяй у крэпасці стаў імправізаванай своеасаблівай трыбунай, дзе артысты выканалі песні ваенных гадоў.

У цырыманіяле ўскладання кветак прынялі ўдзел беларускія чыноўнікі і іх калегі з міжнародных інтэграцыйных аб'яднанняў.

Дзяржсакратар Саюзнай дзяржавы Дзмітрый Мезенцаў і кіраўнік прадстаўніцтва Пастаяннага Камітэта Саюзнай дзяржавы ў Мінску Мар'яна Шчоткіна.

Затым была хвіліна маўчання ў памяць аб тых, хто загінуў у гады вайны.

Мітынг-рэквіем завяршыўся ўрачыстым маршам вайскоўцаў Брэсцкага гарнізона.

Галоўнай адметнасцю ў 80-ю гадавіну пачатку Вялікай Айчыннай вайны стала рэканструкцыя першых гадзін абароны крэпасці, якая сёлета адбылася нягледзячы ні на што. У тэатралізаваным прадстаўленні першага дня вайны былі задзейнічаныя нямецкія матацыклы і нямецкі грузавік з прыватнай калекцыі брэстчаніна.

У агульнай складанасці ў відовішчным прадстаўленні першага дня вайны прынялі ўдзел каля 200 чалавек з Беларусі, Расіі, Украіны і краін Балтыі.

Больш за 9 тысяч вайскоўцаў у Брэсцкай крэпасці рыхтаваліся да самай кароткай ночы ў годзе, калі ў поўнай цішыні, якая здавалася дзіўнай, пачалася вайна.

Рэканструкцыя складалася з дзвюх частак: паказ мірнага дня і эпізодаў бою.

Удзельнікі пастаноўкі аднавілі атаку Мацевасяна, паланенне Гаўрылава і іншых сем'яў камандзіраў, а таксама паказалі "жывы шчыт", калі немцы, прыкрываючыся людзьмі, у тым ліку - і дзецьмі, спрабавалі прарвацца ў крэпасць.

Найбольшую відовішчнасць рэканструкцыі надаюць выбухі і выкарыстанне ў пастаноўцы зброі і нават ваеннай тэхнікі. У рэканструкцыі былі выкарыстаныя два танкі Т-38, якія даставілі ў Брэст з Санкт-Пецярбурга.

20 чэрвеня ўдзельнікі рэканструкцыі засяліліся ў лагер, які размяшчаецца на тэрыторыі крэпасці. І да світання 22 чэрвеня ўсе яны знаходзіліся ў вобразе: пастаянна насілі форму, жылі строга паводле статуту і трохі акунуліся ў тое жыццё, якое было ў 1941 годзе, гэта значыць ніякага сучаснага адзення, мінімальнае карыстанне мабільнымі тэлефонамі і іншымі гаджэтамі.

Удзельнічалі ў мерапрыемстве і рэканструктары, апранутыя ў форму памежнікаў - менавіта байцы пагранвойскаў першымі сустрэлі ворага 22 чэрвеня 1941 года.

Першыя баі ў крэпасці паказалі, што яе абаронцы не гатовы скласці зброю, і нямецкае камандаванне сцягнула сюды значныя сілы.

Кобрынскае ўмацаванне па традыцыі стала месцам правядзення традыцыйнага тэатралізаванага прадстаўлення ў памяць пра вайну і пачалося яно з радыёзводкі 22 чэрвеня 1941 года.

Паказаны быў і эпізод, калі абаронцы крэпасці вырашылі адправіць у палон жанчын і дзяцей, для якіх ужо не хапала ні вады, ні медыкаментаў.

Сярод палонных - жонкі і дзеці камандзіраў падраздзяленняў, якія жылі на тэрыторыі крэпасці ў дамах камскладу.

Палонных, як правіла, адпраўлялі ў бліжэйшыя "сарціравальныя" лагеры, адкуль іх размяркоўвалі далей.

Нягледзячы на ​​тое, што гітлераўцам даволі хутка ўдалося раздрабніць абарону крэпасці на асобныя ачагі, апошні (па афіцыйных дакументах) абаронца быў узяты ў палон на 32-й дзень вайны.

Рэканструктары дзеляцца на ўзводы, у кожнага свой камандуючы узводам, на рэпетыцыі ўсе слухаюцца загадаў, як калі б праходзілі рэальныя баявыя дзеянні.

Ні лікам вырабленых стрэлаў, ні колькасцю пралітай, хай і бутафорскай, крыві рэканструкцыя не наблізілася да таго, што на самой справе адбывалася ў Брэсцкай крэпасці ў 1941 годзе. Але нават коратка пераказаныя падзеі чапаюць брэстчан і гасцей, якія сустрэлі золкавы холад на тэрыторыі Кобрынскага ўмацавання.

Глядзелі рэканструкцыю не толькі жыхары Брэста, але і іншых гарадоў. Для гасцей на Кобрынскім умацаванні ў крэпасці збудавалі спецыяльныя трыбуны. Тэатралізаваны паказ пачатку вайны доўжыўся каля 50 хвілін.

Памятныя мерапрыемствы ў Брэсцкай крэпасці наведаў пасол Расіі Яўген Лук'янаў.