На ўсходнім - тэатральным - корпусе Ружанскага палаца рэстаўрацыя працягваецца ўжо некалькі гадоў. Правы бок корпуса ўжо часткова накрыты дахам і пафарбаваны. Колер сцяны прыкметна адрозніваецца ад адцення фасада щязной брамы, але падбіралі яго шляхам даследавання старой фарбы.

З рэстаўрацыяй ў Ружанскім палацы не спяшаюцца. Мерная праца над аднаўленнем будынка дазваляе ў дакладнасці прайграць аблічча тэатра, задуманае саксонскім архітэктарам Янам Самуэлем Бекерам.

Цэнтральны аб'ём Ружанскага маёнтка Сапегаў, хутчэй за ўсё, закансервуюць. Такі еўрапейскі падыход да рэстаўрацыі: захаваць зараз чароўнае спалучэнне руін і адноўленых будынкаў.

У флигелях уязной брамы палаца працуе музей. Аматары даўніны могуць замовіць у супрацоўнікаў тэатралізаваную сустрэчу турыстычнай групы альбо рэгістрацыю шлюбу: прывілей з віслай пячаткай маладым уручыць асабіста Леў Сапега.

Над уездам у палац пасля рэстаўрацыі ўсталявалі скульптуру святой Ганны і герб Сапегаў - у дакладнасці такія, якія былі тут пры ранейшых уладальніках.

З Ружанамі звязана мноства фактаў і легенд. Падчас войнаў тут хавалі казну Вялікага Княства Літоўскага, нейкі час у палацы нават былі пахаваныя мошчы святога Казіміра - яго малюнак да гэтага ўпрыгожвае герб мястэчка. Мясцовыя кажуць, у 90-х у браме нават знайшоўся залаты скарб.

Дзіўнае спалучэнне: у адным будынку па суседству з прыдворным тэатрам размяшчаўся іпадром. Як гаворыцца, у багатых свае дзівацтвы.

Кажуць, палацы ў Ружанах і Косаве злучае падземны тунэль. Праход у глыбінях зямлі так і не знайшлі, затое хутка можна будзе ўбачыць спектакль у палацавых сценах.

Палац у Косава быў спраектаваны так, што раз у год у кожны з 365 пакояў сонца асвятляла цэлы дзень. Зараз тут можна ўбачыць некалькі графскіх пакояў з адноўленымі раскошнымі інтэр'ерамі.

Ідзе рэстаўрацыя бальных залащ, дзе Пуслоўскія на забаву гасцям арганізавалі шкляную падлогу - падчас святаў пад ёй плавалі жывыя рыбкі. На жаль, цяперашняя рэстаўрацыя не прадугледжвае вяртання гэтай разыначкі палаца.

Аконная фурнітура цалкам паўтарае гістарычныя дэталі, выкарыстаныя ў XIX стагоддзі пры афармленні палаца ў Косава.

З палацавага балкона адкрываецца надзвычайны від на азёрны каскад, які прылягае да былой сядзібы сям'і Тадэвуша Касцюшкі. Сціплы драўляны будынак аднавілі, і цяпер у ім працуе мемарыяльны музей кіраўніка паўстання 1794 года.

Экспазіцыя ў гасцінічным крыле знаёміць турыстаў з гісторыяй старажытнага мястэчка, дзе ў маленстве хрысцілі Тадэвуша Касцюшку.

Пазалочаная ляпніна хутка ўпрыгожыць былыя графскія пакоі - разам з ёй у палац вяртаецца атмасфера былой вытанчанай раскошы.

Свой палац Войцэх Пуслоўскі узвёў на трох тэрасах - на іх раскінуўся парк, была ў маёнтку і ўласная аранжарэя.

Адноўленыя інтэр'еры хоць і не паўтараюць у дакладнасці арыгінальнае ўбранне палаца, але ўсё ж адпавядаюць той эпосе.

XIX стагоддзе - час росквіту рамантызму як стылю ў архітэктуры. Стральчатыя неагатычныя вокны ствараюць у палацавых калідорах атмасферу таямнічасці і ўтульнасці.

Цэнтральны аб'ём палаца выдзелены чатырма вежамі - па колькасці часоў года. Усяго будынак налічвае 12 вежаў - па адной на кожны месяц года.

Парафіяльны касцёл святой Троіцы ў Чарнаўчыцах пабудаваны ў 1585-1595 гадах па фундацыі Мікалая Крыштофа Радзівіла Сіроткі.

У касцёле знаходзіўся цудоўны абраз Маці Божай Чарнаўчыцкай – Пані Суцяшэння, якая трымае ў руках белыя лілеі – сведчанне дзявочай чысціні і беззаганнасці. У гады Першай сусветнай вайны, калі касцёл Святой Тройцы належаў праваслаўнай царкве, бацюшка Калінскі вывез у Расію цудатворны абраз і яшчэ шмат прадметаў культу разам з пяццю званамі.

Вернікі працягваюць шукаць абраз, але безвынікова.

Троіцкі касцёл у вёсцы Воўчын Камянецкага раёна - месца пахавання апошняга караля Рэчы Паспалітай Станіслава II Аўгуста Панятоўскага. Зараз касцёл знаходзіцца на рэстаўрацыі.

Паўночная брама Пуслоўскіх у вёсцы Старыя Пяскі Бярозаўскага раёна была пабудаваная ў сярэдзіне XIX стагоддзя. Гэта брама вядзе да палацава-паркавага ансамбля рода Пуслоўскіх.

Свята-Крыжаўзвіжанская царква ў вёсцы Вістычы Брэсцкага раёна пачынае сваю гісторыю ў 1748 годзе як касцёл манастыра цыстарыянцаў. Спецыялісты класіфіцыруюць яе як стыль позняга барока з рысамі беларускага храмавага дойлідства.

Да каменных пабудоў існаваў драўляны варыянт, які не захаваўся з-за пажараў.

У 1866 годзе храм быў перададзены праваслаўнай царкве і асвячоны ў імя Узвіжання Крыжа Гасподняга і з тых часоў вядомы як Спаса-Крыжаўзвіжанская царква.

У музеі лекавых траў у вёсцы Стрэльна Іванаўскага раёна можна даведацца аб карысных уласцівасцях усіх траў, пакаштаваць гарбату і наталіцца пахам прыроды.

Музей існуе ў гэтых мясцінах ужо 25 гадоў.

На малой радзіме мастака Напалеона Орды ў вёсцы Варацэвічы працуе музей і карцінная галерэя.

Мастак з'явіўся на свет у радавым маёнтку Варацэвічы 11 лютага 1807 года.

Сядзіба Нямцэвічаў у вёсцы Скокі Брэсцкага раёна - маёнтак прадстаўнікоў заможнай шляхты XVII - XIX стагоддзяў. Род Нямцэвічаў, якому належала сядзіба, праславіў Юльян Урсын Нямцэвіч, грамадскі дзеяч, ад'ютант і сакратар Тадэвуша Касцюшкі.

Жыццё пяці пакаленняў Нямцэвічаў прайшло ў гэтых сценах. 15 снежня 1917 года ў Скоках было падпісана перамір'е паміж Германіяй і бальшавіцкай Расіяй аб спыненні Першай сусветнай вайны.

Славіцца Брэстчына і сваімі ўраджаямі.