Адносіны Расіі і ЗША у апошнія гады фактычна перайшлі ад суперніцтва да канфрантацыі, па сутнасці - вярнуліся ў эпоху халоднай вайны. Санкцыйны ціск, пагрозы, канфліктнае проціборства, абарона сваіх эгаістычных інтарэсаў - усё гэта уводзіць свет у стан перманентнай нестабільнасці.

"Пазбяганне сутыкнення з вялікімі сіламі сведчыць не аб баязлівасці, а пра мудрасць, бо прынясенне сябе ў ахвяру ніколі і нідзе не з'яўляецца перавагай" (Сунь Цзы. Мастацтва вайны).

Калі адносіны дзвюх краін доўгі час знаходзяцца ў падобнай сітуацыі, гэта і называецца крызіс. Такія крызісы з'яўляюцца вельмі спрыяльнай глебай для з'яўлення яшчэ больш вострых перыядаў у адносінах - "крызісу крызісаў".

Пагроза для ўсяго свету

У падобнай сітуацыі любы няправільны крок, адсутнасць цярпення, стратэгічнага разумення вагі кожнага слова могуць укінуць не толькі дзве асобна ўзятыя краіны, але і ўвесь свет у бездань найцяжкіх праблем, паставіўшы яго перад пагрозай прамога ваеннага сутыкнення.

Падобнае ўжо адбывалася ў нашай агульнай гісторыі. Праўда, час быў некалькі іншым, чым цяпер, а месцам дзеяння быў Карыбскі басейн, але сутнасць таго, што адбываецца была вельмі падобнай.

Знешняя палітыка ЗША таго часу змушала нашу краіну адпаведным чынам рэагаваць. У канцы 1950-х і пачатку 1960-х гэта выяўлялася ў размяшчэнні амерыканскіх ракет у Турцыі, у Паўднёвым В'етнаме, у Ліване. І ў нязграбнай палітыцы на Кубе, якая спарадзіла рэвалюцыю, а потым у спробе вярнуць кантроль над Востравам свадобы. І шмат у чым іншым.

Сёння ж гэта - антырасійскія санкцыі, арганізаваная кампанія траўлі Расіі, амерыканская палітыка ў дачыненні да нашых суседзяў, канчатковы прыход НАТА да нашых межаў, супрацьдзеянне "Паўночнаму патоку - 2", занепакоенасць рэалізацыяй нашай краінай Паўночнага марскога шляху, нарэшце, украінскае пытанне і многае іншае. Прыклады такой палітыкі праяўляюцца штодня.

Роля лідэра

Расія сёння, як і СССР у мінулым, заўсёды была ў стане даганяючай Злучаныя Штаты па ўзроўні пагроз апаненту.

У пачатку 60-х адказам амерыканцам стала разгортванне СССР стратэгічнага наступальнага ўзбраення на Кубе. ЗША, як вядома, пайшлі на далейшую канфрантацыю: сцягнулі ваенныя караблі, узялі востраў у марскую блакаду і нават рыхтавалі паўнавартаснае ўварванне. Гэты крызіс атрымаў назву Карыбскі. У яго рамках ёсць два асноўныя моманты.

Першы. Доўгатэрміновы адказ - гэта не толькі з'яўленне ракет ля берагоў Злучаных Штатаў. Перш за ўсё гэта быў паказ і, што яшчэ важней, ўсведамленне заходнімі краінамі інфраструктурных магчымасцей нашай дзяржавы па разгортванні ў кароткія тэрміны ваенных баз у любым пункце свету.

Другі. Сітуацыя, якая знаходзіцца "ў пяці хвілінах ад вайны", была выратавана лідэрамі дзвюх звышдзяржаў, якія захавалі цвярозасць ацэнкі сітуацыі, прызналі і прынялі мудрасць кампрамісу, а такім чынам - гатовымі ісці на саступкі.

У нейкі момант лідэры мелі зносіны напрамую, у нейкі - не, але ў любым выпадку паміж СССР і ЗША быў раўнапраўны дыялог, які ажыццяўляўся не праз мову пагроз і ультыматумаў.

Пасля вырашэння Карыбскага крызісу за ўсё XX стагоддзе не ўзнікала сітуацый, калі дзве краіны знаходзіліся так блізка ад вайны. Таму што абедзве засвоілі ўрок: супрацоўніцтва ў вырашэнні міжнародных праблем лепш канфрантацыі.

Але сёння сітуацыя некалькі іншая: ЗША скаціліся ў нестабільную знешнюю палітыку. Гэта выявілася і ў адмове ад ядзернай здзелкі з Іранам. У выхад з Дамовы па адкрытым небе і шэрагу іншых. А ў сапраўдны момант - і ў рыторыцы новага прэзідэнта.

Новая стратэгічная рэальнасць - нестабільнасць знешнепалітычнага курсу Вашынгтона - шмат у чым выклікана як ўнутранымі прычынамі, так і вызначаным падзеннем аўтарытэту ЗША у якасці лідэра заходняга свету.

Новая ж тактыка амерыканскай адміністрацыі: адной рукой сігналізаваць аб неабходнасці дыялогу, а другой - павялічваць ціск. Яна можа казаць і аб выкананні перадвыбарчых абяцанняў дэмакратаў, і пра адсутнасць адзінства ў выпрацоўцы курсу і прыняцця рашэнняў у новай камандзе, і аб амерыканскім "місіянерстве". "Мы заўсёды правыя, вы павінны нас слухацца". А партнёры і апаненты павінны ўспрымаць такі курс як належнае, прычым з пачуццём падзякі за атрыманы "ўрок".

Заклік да дыялогу мы пачулі ў час тэлефоннай размовы двух прэзідэнтаў. І тут жа пачалася жорсткая рыторыка, уведзены новыя антырасійскія санкцыі, высылаюцца дыпламаты, падпісаны ўказ пра расійскую пагрозу. Сюды ж неабходна аднесці канфлікт на ўсходзе Украіны, які штучна пагаршаецца, мілітарысцкія заявы кіраўніцтва ЗША, перакідванне ваеннай тэхнікі ў наш рэгіён. Прасцей кажучы - абвастрэнне сітуацыі.

Відавочна, што СССР успрымаўся ЗША як раўнапраўны сапернік, з якім, без сумнення, неабходна лічыцца. Гэта было абумоўлена ваенна-палітычным парытэтам бакоў, для захавання якога і была створана сістэма міжнародных арганізацый. І наяўнасцю двух ваенных блокаў - краін НАТА і краін Варшаўскай дамовы.

Але пасля распаду СССР парытэт на нейкі час знік. Злучаныя Штаты, пражыўшы паўтара дзесяцігоддзі ў сістэме каардынат, калі ні адна іншая краіна свету не толькі не мела супастаўнай з імі моцы, але і не мела нават гіпатэтычнага права мець падобную сілу, проста-такі адвыклі ад раўнапраўнага дыялогу.

Новая адміністрацыя ЗША, аднаўляючы сваё становішча сусветнага кіраўніка і абаронцы калектыўнага Захаду (прычым паралельна пераконваючы ў гэтым саміх сябе), не мае сілы духу прызнаць, што нехта ў свеце можа мець інфраструктурныя магчымасці і ваенна-палітычны патэнцыял, супастаўны з імі. Напрыклад, Кітай або Расія.

Шчырая размова і магчымасць кампрамісу

На парадку дня стаіць пытанне: ці здабудзе сённяшняя амерыканская адміністрацыя мудрасць кампрамісу, да якой прыйшлі лідэры краін - удзельніц Карыбскага крызісу 60-х гадоў мінулага стагоддзя?

І што дапаможа гасіць праблемы, калі сітуацыя напалена да рубяжа? Такіх момантаў тры.

Па-першае, усведамленне цаны "фатальнага рашэння". Калі шкода ад перамогі будзе настолькі вялікай, што паставіць пытанне пра далейшае існаванне пераможцы, то гэта не перамога.

Па-другое, прамая сувязь. Гэта не проста тэлефон, па якім можна датэлефанавацца, а магчымасць казаць адкрыта і, што яшчэ важней, чуць свайго суразмоўца. І зразумець яго логіку і аргументы.

І, па-трэцяе, самае важнае. Не толькі разуменне неабходнасці і магчымасці кампрамісаў, але і гатоўнасць ісці на гэтыя кампрамісы. Гатоўнасць адмовіцца ад мовы ўльтыматумаў і хамства, якія заганяюць дыялог пад плінтус.

Менавіта таму рыторыка, якая складаецца ў няхітрых словах "Расія заплаціць цану", хоць і гучыць вельмі па-амерыканску, вядзе прама ў тупік. З гэтага тунэля няма выйсця. Гэтая мантра не дасць прасвятлення нікому.

*Арыгінал матэрыялу чытайце на РІА Навіны

Чытайце таксама:

• Ключавыя тэзісы Уладзіміра Пуціна пра Беларусь, санкцыі і зброю
• Галоўным для адказу на санкцыі застаецца прынцып узаемнасці - Пяскоў
• Расія высылае 10 амерыканскіх дыпламатаў
• У Крамлі ацанілі магчымасць новай халоднай вайны паміж Расіяй і ЗША
• Як Расія жадае выбудоўваць адносіны з ЗША, распавялі ў МЗС РФ

МІНСК, 23 кра – Sputnik. Беларускія праваахоўныя органы могуць накіраваць у Міжнародную арганізацыю крымінальнай паліцыі (Інтэрпол) запыт аб вышуку вядомай беларускай спартсменкі Аляксандры Герасімені і спартыўнага функцыянера Аляксандра Апейкіна, лічыць эксперт у галіне крымінальнага права.

У Беларусі ў дачыненні да іх была ўзбуджана крымінальная справа па ч.3 арт.361 (заклікі да здзяйснення дзеянняў, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь, учыненыя з выкарыстаннем СМІ і глабальнай камп’ютэрнай сеткі Інтэрнэт)". У мінулы чацвер СК Беларусі заявіў, што пракурорам санкцыянавана прымяненне да абодвух абвінавачаных меры стрымання ў выглядзе заключэння пад варту і яны аб'яўлены ў вышук.

"Паводле існуючага нацыянальнага і міжнароднага заканадаўства, Беларусь мае права звярнуцца ў Інтэрпол і заявіць асобу, якой у РБ прад'яўлена абвінавачванне па крымінальным артыкуле, у міжнародны вышук", - паведаміў Sputnik эксперт.

Паводле яго слоў, калі чалавека, які знаходзіцца за мяжой, абвяшчаюць у вышук, то маецца на ўвазе толькі міжнародны вышук. Выключэнне складае Расійская Федэрацыя.

"У выпадку з Расіяй гаворка ідзе аб міждзяржаўным вышуку ў рамках Саюзнай дзяржавы", - растлумачыў ён.

Пры гэтым эксперт удакладніў, што абвяшчэнне асобы краінай-ініцыятарам ў міжнародны вышук не азначае, што абвінавачваны трапіць у так званы "чырвоны спіс" Інтэрпола.

"Там (у Інтэрполе - Sputnik) ёсць рэгламент, які прадугледжвае, каб гэта не быў пераслед па палітычных, рэлігійных і іншых матывах, а выключна за здзяйсненне крымінальна каральнай і супрацьпраўнай дзейнасці", - адзначыў спецыяліст.

Як затрымлівае Інтэрпол

Згодна з міжнароднымі правіламі, якіх прытрымліваюцца ўсе краіны-ўдзельніцы Інтэрпола, да чалавека, у краіне знаходжання прымяняюцца абмежаванні толькі тады, калі ён трапіў у спіскі арганізацыі.

"Вось калі ён аб'яўлены ў міжнародны вышук па лініі Інтэрпола, тады тая краіна, дзе знаходзіцца чалавек, мае падставы для яго затрымання. Як правіла, абвінавачанага змяшчаюць у СІЗА на 30-40 сутак, інфарміруюць краіну-ініцыятара і міжнародную паліцыю, шлюць у Інтэрпол дакументы аб тым, што асоба ідэнтыфікавана. Пасля гэтага падаюць дакументы ў суд, які прымае рашэнне аб экстрадыцыі або выдачы", - сказаў эксперт.

У "чырвоным спіску" Інтэрпола

Распавядаючы пра наступствы траплення ў "чырвоны спісак" Міжнароднай паліцыі, суразмоўца агенцтва растлумачыў, што "дадзеныя на чалавека выстаўляюцца ў картатэку Інтэрпола. І прынятае гэтай арганізацыяй рашэнне аб затрыманні той ці іншай асобы з'яўляецца абавязковым для ўсіх краін-удзельніц".

"Як толькі адпаведная камісія Інтэрпола прыняла рашэнне, прозвішча выстаўляецца ў базу, і, дзе б гэта асоба не з'явілася, у якую б краіну не прыляцела, у аэрапорце, адразу супрацоўнік мытні або міграцыйнай службы адкрывае спісак Інтэрпола, і звярае дадзеныя", - сказаў суразмоўца агенцтва.

У спісках не значацца

У цяперашні час прозвішчаў грамадзян Беларусі, у дачыненні да якіх у другой палове 2020 годзе і ў 2021 годзе былі ўзбуджаны крымінальныя справы, і яны былі абвешчаны ў вышук, у спіске на сайце Інтэрпола няма.

У Інтэрпол уваходзяць больш за 190 краін. У кожнай з іх створаны адпаведныя нацыянальныя структуры. Рэспубліка Беларусь уступіла ў члены МАКП Інтэрпол 29 верасня 1993 года.

Чытайце таксама:

• СК РБ узбудзіў крымінальную справу ў дачыненні да спартсменкі Аляксандры Герасімені
• Байца ММА Кудзіна затрымалі ў Маскве, цяпер яго адправяць у Беларусь
• Генпракурор: у дачыненні да Ціханоўскай і BYPOL распачата справа за тэрарызм