З 12 студзеня па 3 лютага 195 года на правым флангу савецка-германскага фронту сіламі 1-га Беларускага і 1-га Украінскага франтоў была праведзена стратэгічная наступальная Вісла-Одэрская аперацыя, падчас якой была вызвалена тэрыторыя Польшчы на захад ад Віслы і захоплены плацдарм на левым беразе Одэра, які пазней выкарыстоўваўся пры наступе на Берлін.
"Тут вельмі важна зразумець такі момант, што пасля аперацыі "Багратыён" па вызваленні Беларусі ад нацыстаў менавіта ў Заходняй Беларусі, як і ва Усходняй, была праведзена мабілізацыя. У савецкае войска было паклікана шмат жыхароў Заходняй Беларусі ў дадатак тым, хто ўжо выяваў. І вось гэтыя былыя грамадзяне Польшчы яшчэ раз ішлі па гэтых тэрыторыях, але ўжо ў савецкіх мундзірах", — распавёў Мільнікаў.
Згодна з успамінамі ўдзельнікаў вайны, немцы называлі гэтую аперацыю "пісталетам, накіраваным у сэрца Германіі". Контратакі былі вельмі жорсткімі, нярэда жаўнерам даводзілася ісці супраць 300-400 нямецкіх танкаў і адступаць.
"Па ўспамінах майго дзеда, людзі атрымлівалі ўзнагароды за тое, што выжылі. Вось гэта чалавечая праўда ветэрана, які прайшоў вайну, застаўся ў жывых, і яго за гэта ўзнагародзілі. І гэта вельмі кранальна, бо сапраўды гэта не адзіны гераічны ўчынак, а чалавечае стаўленне", — распавёў гісторык.
Па словах суразмоўцы Sputnik, Вісла-Одэрсая аперацыя мела вялікае стратэгічнае значэнне ў сварэнні ўмоў для будучай перамогі над фашысцкай Германіяй, але, нажаль, гэтая перавага была дасягнута вялікай колькасцю ахвяр у дзясяткі тысяч чалавек.
"Дзед часта ўзгадваў тыя баі і казаў, што калі ты бываеш у Польшчы, то абавязкова наведай Астраленку, Гарвалін і іншыя мясціны, бо мы там ваявалі. Там засталося шмат могілак", — распавёў Мельнікаў.
Апошнімі гадамі ў гісторыка атрымалася праехаць па савецкіх вайсковых могілках на тэрыторыі Польшчы, і, ў прыватнасці, наведаць вялікія могілкі ў Гарваліне, дзе пахаваныя дзясяткі тысяч жаўнераў.
"Там вялікія могілкі, ёсць і брацкія магілы, і досыць шмат іменных. І у кіраўніцтве горада ёсць іменны спіс, і людзі прыязджаюць з Расіі, Беларусі, Украіны. Канешне, былі факты вандалізма, але не на дзяржаўным ўзроўні, і палякі ставяцца да гэтых могілак з вельмі вялікім піетэтам",- адзначыў гісторык.
Гутарку з кандыдатам гістарычных навук, спецыялістам па вайсковай гісторыі Ігарам Мельнікавым слухайце на радыё Sputnik Беларусь.
