РК Искандер-М на учениях в России, архивное фото - Sputnik Беларусь
Ядзерная зброя ў Беларусі
25 сакавіка прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін паведаміў аб тым, што Масква і Мінск дамовіліся размясціць на тэрыторыі Беларусі тактычную ядзерную зброю. Падрабязней пра гэта, а таксама пра тое, як Беларусь пасля распаду СССР выводзіла ядзерную зброю, чытайце ў матэрыялах Sputnik.

НЗ з рэактарам і экспедыцыя на Кубу: гісторыя ракетнай базы пад Смаргонню

Падпісацца
Каля 30 гадоў пад Смаргонню стаялі ядзерныя ракеты; 428-ы полк, які дыслакаваўся тут, знакаміты тым, што адзін з яго дывізіёнаў ў разгар Карыбскага крызісу вёз ракеты на Кубу.

"Усё зарасло, запраўшчыки да стартавай пляцоўкі ўжо не пад'едуць", распавядае Sputnik Генадзь Мельнікаў, у 1985 годзе памочнік галоўнага інжынера 428-га ракетнага палка. На сваёй пазіцыі ён апынуўся ўпершыню пасля выхаду на пенсію.

Мельнікаў служыў у 428-м палку з моманту яго стварэння. У 1962-м у складзе першага дывізіёна быў камандзіраваны на Кубу, вёз паліва для ракет. Ракетчыкаў з Беларусі камандзіравалі на Кубу ў тым ліку і таму, што ў іх на ўзбраенні стаялі больш магутныя ракеты Р-14.

У 80-я полк пераўзброілі. На змену стацыянарным Р-14 прыйшлі рухомыя ракетныя комплексы "Піянеры". У палку было тры дывізіёна, якія абслугоўвалі па тры пускавыя комплексы кожны.

"Таполі" (больш сучасныя рухомыя ракетныя комплексы - Sputnik) мы не атрымалі... Мы адвучыліся ўсім палком з'ездзілі... Але прыйшла каманда на раззбраенне", - распавядае старшыня Смаргонскай раённай арганізацыі ГА "Беларускі саюз афіцэраў" Генадзь Гайваронцаў.

У 1992 годзе быў падпісаны Лісабонскі пратакол, дадатак да савецка-амерыканскай дамовы аб скарачэнні і абмежаванні стратэгічных наступальных узбраенняў (СНУ-I). Беларусь, якая падпісала пратакол, абрала бяз'ядзерны статус. Рэспубліка абавязалася знішчыць або вывезці са сваёй тэрыторыі ўсё стратэгічныя ядзерныя боегалоўкі. У тым жа 1992 годзе 428 ракетны полк быў зняты з баявога дзяжурства і перадыслакаваны ў Новасібірск.

З тых часоў тэрыторыя базы зарасла, вялізныя дрэвы ўзвышаюцца ля ўваходу ў збудаванні і на стартавай пляцоўцы. Каналы, дзе ляжалі кабелі, выкрытыя, там пуста.

На тэрыторыі вісяць процівагазы, стаяць знакі "радыяцыя", іх развесілі экаактывісты. Хоць, па словах Аляксандр Коршак, у 1985 камандзіра 2-й брыгады РТБ, на тэрыторыі, дзе захоўваліся галаўныя часткі ракет быў пастаянны радыяцыйны кантроль. За 18 гадоў службы Коршак змог успомніць толькі адзін эпізод, калі манометр рэактара ў сховішча выдаў небяспечны паказчык.

"Пацёк рэактар", - выказаў меркаванне тады ён.

"У сховішчы знаходзіліся правераныя галаўныя часткі і запасныя рэактары. Рэактараў роўна столькі, колькі галаўных частак. На кожным рэактары монометры стаяць. І на адным ён зашкальвае... Далей ходу няма. Зачыняецца і тэлефануеш на Маскву. Самалёт тут апынуўся праз тры гадзіны", - распавядае Коршак.

Стужка навiн
0