Пачатак вайны будучы палкоўнік Фёдар Дзмітрыевіч Мезенцаў сустрэў на Далёкім Усходзе - радавым чыгуначных войскаў у Прыморскім краі.

© Sputnik

Эдуард Ханок пра ваенную гісторыю бацькі: дайшоў да Берліна

Каб трапіць на фронт, ён 11 раз пісаў рапарт, але пакуль Вярхоўнае камандаванне не пераканалася ў тым, што ваенных дзеянняў на Далёкім Усходзе не будзе, не магло перамясціць на фронт змешчаныя там вайсковыя групоўкі.

Ваенную гісторыю бацькі для Sputnik пагадзіўся расказаць пасол Расіі ў Беларусі Дзмітрый Мезенцаў.

"Бацька Фёдар Дзмітрыевіч Мезенцаў належыць да пакалення мільёнаў франтавікоў, якія не бачылі для сябе іншага выбару, акрамя як ісці на фронт. У яго быў напорысты, непарушны характар. У чарговы раз падаўшы рапарт з тым, каб яго накіравалі на фронт, ён атрымаў дабро і з'ехаў на дзевяцімесячнай курсы - франтавы цыкл - у Вучылішча чыгуначных зносін імя Фрунзэ ў Яраслаўлі", - успамінае Дзмітрый Мезенцаў.

А атрымаўшы званне малодшага лейтэнанта, Фёдар Мезенцаў быў накіраваны на Трэці Беларускі фронт.

Войскі фронту ў 1944 годзе выйшлі да мяжы з Усходняй Прусіяй. Цяпер ужо відавочна, што тым афіцэрам, якія адпраўляліся ва Усходнюю Прусію, лёсам было прыгатавана ўдзельнічаць у бітве за Кенігсберг.

Фёдар Дзмітрыевіч тады быў ужо камандзірам узвода. І так як з першых дзён прызыву ў Чырвоную армію ён служыў у чыгуначных войсках, то атрымаў заданне разам з асабістым саставам займацца перашыўкай заходнееўрапейскай каляіны на ўсесаюзную напярэдадні баявых дзеянняў.

Задача гэтая была надзвычай працаёмкай, бо немцы прыварваюць рэйкі да жалезным шпалаў. Займаючыся перашыўкай каляіны з асабістым саставам, Фёдар Мезенцаў трапіў пад абстрэл. Больш за суткі чыгуначнікі не маглі падняцца з насыпу. Дзякуючы вытрымцы, ніводнага салдата ўзвод тады не страціў.

YouTube/ Sputnik Беларусь

Выведнік і снайпер: Герой Расіі Юрый Вараб'ёў ганарыцца подзвігам бацькі

Але гэты аповяд, які Дзмітрый Фёдаравіч чуў ад бацькі, хутчэй выключэнне з правілаў. Фёдар Мезенцаў не любіў распавядаць пра вайну, а яго сын прызнае - і зусім не сустракаў франтавікоў, якія станавіліся бы шматслоўнымі, калі гаворка заходзіла аб баявых дзеяннях.

Сярод узнагарод Фёдара Дзмітрыевіча - медаль "За ўзяцце Кенігсберга". Праз шмат гадоў яго сын, Дзмітрый Фёдаравіч, чытаў прадстаўленне бацькі і да Ордэна Чырвонай зоркі. Копія гэтага асаблівага для сям'і дакумента захоўваецца дома.

"Мы да 85-годдзя бацькі ў Падольскім архіве запыталі асабістая справа палкоўніка Мезенцава. Гэта прадстаўленне да высокага баявога ордэна я таксама атрымаў. На ім уверсе пёравай ручкай было напісана - "уручаны медаль "За баявыя заслугі". Напэўна, палічылі, што такі высокі ордэн для малодшага лейтэнанта - дастаткова высокая ацэнка, і ўзровень быў паніжаны да медаля за баявыя заслугі. Знакавы медаль для ўсіх франтавікоў", - успамінае Дзмітрый Фёдаравіч.

У 1944 годзе за пасадай камандзіра ўзвода рушыла ўслед прызначэнне зампалітам роты, затым стаў камсоргам батальёна, следам - праца ў газеце, а потым зноў пасада зампаліта роты.
"У 1945 годзе ён зноў вярнуўся ў газету і да 1975-га года служыў у армейскім друку. Рэпарцёрскі характар - напорысты, баявы - ён пранёс праз усё жыццё", - успамінае бацьку Дзмітрый Фёдаравіч.

А да прызыву ў Чырвоную Армію Фёдар Дзмітрыевіч скончыў мастацкае вучылішча ў Сталінградзе. І да апошніх гадоў, пакуль дазваляў зрок, ён цешыў сям'ю малюнкамі.

"Памятаю, калі мы кудысьці з'яжджалі хоць бы на некалькі дзён, то па прыездзе знаходзілі малюнкі, якія бацька развешваў па сценах кватэры. На ўсіх мы знаходзілі свае ўласныя вобразы. Гэта творчы пачатак, які спалучаўся з жорсткай валявой кампанентай, дапамагаў служыць у газеце, бачыць новыя сюжэты і павароты лёсаў людзей, пра якіх ён пісаў", - кажа Дзмітрый Фёдаравіч.
Успаміны Дзмітрыя Мезенцава пра бацьку глядзіце на відэа Sputnik ў праекце "Франтавая пераклічка".

"Франтавая пераклічка" - традыцыйны праект прэс-цэнтраў Sputnik Блізкага Замежжа. У 2020 годзе мерапрыемства будзе праводзіцца ў трэці раз. Але абмежавальныя меры па прычыне пандэміі COVID-19 ўнеслі карэктывы.

Відэамастоў, якія злучаюць прэс-цэнтры розных рэдакцый, не будзе. Будуць публікавацца відэаролікі з вядомымі грамадзянамі і дзяржаўнымі дзеячамі гэтых краін, якія раскажуць сямейныя гісторыі пра ўдзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны.

Сёння адзначаецца Міжнародны жаночы дзень. Якія яшчэ падзеі адбыліся 8 сакавіка і чым азнаменаваны гэты дзень у народным календары, чытайце ў спраўцы Sputnik.

Гістарычныя падзеі 8 сакавіка

• У 1911 годзе адбылося першае святкаванне Міжнароднага жаночага дня.

Хто нарадзіўся 8 сакавіка

• 1910 год: Пётр Васілевіч Конюх, беларускі оперны спявак.
• 1917 год: Сяргей Іванавіч Селіханаў, беларускі скульптар.
• 1931 год: Сямён Падокшын, беларускі філосаф і гісторык-медыявіст, даследчык культуры Адраджэння і Рэфармацыі.
• 1952 год: Аляксандр Аляксандравіч Козак, беларускі акцёр, тэатральны дзеяч.
• 1962 год: Славамір Адамовіч, беларускі паэт, грамадскі дзеяч.

Таксама сёння нарадзіўся савецкі і расійскі акцёр тэатра і кіно Андрэй Міронаў.

8 сакавіка ў народным календары

Сёння пачынаецца Масленіца - старадаўняе народнае свята, якое адзначаецца на працягу сямі дзён перад пачаткам Вялікага посту. Масленіца спакон вякоў азначае праводзіны зімы і сустрэчу вясны - прадвесніцу цяпла і абнаўлення прыроды і чалавека.

Кожны дзень Масленічнага тыдня мае сваё імя. Дарэчы, панядзелак - "Сустрэча". У гэты дзень гаспадыні распачыналі пячы бліны, першы з якіх трэба было аддаць жабраку для ўшанавання памяці памерлых. Гаспадыні абавязкова частавалі блінамі гасцей і запрашалі да хаты сваякоў.

Таксама сёння праваслаўныя вернікі шануюць памяць святапакутніка Палікарпа.

У гэты дзень назіралі за птушкамі: калі яны хаваюцца, будзе завіруха. Калі ж вераб'і ўжо в'юць гнёзды, будзе цяпло. Гнёзды гракоў з паўднёвага боку – лета будзе халодным.

Калі 8 сакавіка на рэках і азёрах яшчэ трымаецца лёд, рыбалка будзе дрэнная.