Гэтая парода носіць гордую назву камандор або венгерская аўчарка. Але паглядзіце больш уважліва на яе дрэды – хіба можна ўтрымацца і не назваць гэтага сабаку швабрай? Так яе жартам часта і называюць. А між тым такі "стыль" вельмі дапамагаў гэтым жывёлам выконваць сваю працу.

Венгерская аўчарка – выдатны пастух, і незвычайная афарбоўка дапамагае ёй згубіцца сярод авечак. І калі цяпер яе і называюць "швабрай", то першапачатковая назва пароды – камандор – па адной з версій, паходзіць з італьянскай мовы і ў перакладзе азначае "кароль сабак".

© AP / Сергей Гриц

Тэст: як размаўляюць розныя жывёлы

Што тычыцца паходжання пароды, то навукоўцы лічаць, што камандор – вынік скрыжоўвання некалькіх старажытных парод аўчарак і ваўкоў. А у венграў маецца легенда, якая абвяшчае, што камандор з'явіўся з прычыны змешвання ваўка і авечкі.

У Беларусі ёсць ўсяго некалькі сабак такой пароды. Характар ​​у камандора добры, ён хутка засвойвае новыя навыкі. Дарэчы, гэты сабака так прывык да сваёй пастуховай працы, што, кажуць, нават на гарадскіх вуліцах пачынае "пасвіць".

Глядзіце відэа, як выглядае гэты рэдкі сабака "з дрэдамі", прадстаўніка якога карэспандэнт Sputnik зняў ў парку Горкага.

Магчымасці беларускай арміі істотна ўзраслі з прынятымі на ўзбраенне комплексамі баявой авіяцыі і сіл супрацьпаветранай абароны. Як і з чым нясуць кругласутачнае баявое дзяжурства ў небе Беларусі, даведаўся карэспандэнт Sputnik.

Камандзір за штурвалам

Авіябаза ў Баранавічах. На ўзлётную паласу рыхтуецца сесці самалёт, але манеўр - падманны. Знізіўшыся, машына аглушае ровам фарсажу і зноў рэзка ўзнімаецца ў неба, а праз секунду хаваецца ў аблоках.

© Sputnik / Виктор Толочко

Звышманёўранасць - адметная асаблівасць Су-30 СМ

Звышманёўранасць - мабыць, самая адметная асаблівасць Су-30 СМ. Самалёт валодае рухавіком з кіраваным вектарам цягі. Па ідэі канструктараў, такое апярэнне дазваляе выконваць неймаверныя віражы і літаральна завісаць у паветры. Вядома, пры належнай падрыхтоўцы лётчыка. Сёння ў кабіне Су-30 СМ пара на чале з камандзірам 61-й авіябазы.

© Sputnik / Виктор Толочко

Су-30 СМ - па сутнасці не самалёт, а шматфункцыянальны комплекс, распавёў камандзір 61-й авіяцыйнай базы Юрый Пыжык

"За год удалося налётаць досыць шмат гадзін. Па сутнасці гэта не самалёт, а шматфункцыянальны комплекс, які дапамагае лётчыку паражаць паветраныя і наземныя мэты, весці разведку і ставіць перашкоды", - распавядае камандзір 61-й авіяцыйнай базы Юрый Пыжык.

Паводле яго слоў, усё кіраванне заснавана на электроніцы.

"Лічбавыя сродкі, самі разумееце, робяць кіраванне дакладным і хуткім. Машына валодае прыцэлам, які засякае цэлі на адлегласці да 200 кіламетраў і застаецца толькі выйсці на дыстанцыю паражэння для пуску ракеты, скіду бомбы ці стрэлу з гарматы", - дадаў камандзір.

Індыйская эпапея

Сёння наўрад ці многія ўспомняць, як нараджаўся праект Су-30. Гэта было ў пачатку 90-х. Развал, у тым ліку, у абаронцы. Менавіта тады на заводзе ў Іркуцку вырашылі прапанаваць Індыі - партнёру Расіі яшчэ з часоў СССР - удасканаленыя знішчальнікі. Кіраваны вектар цягі - галоўнае ноў-хаў.

Перамовы вяліся 5 гадоў - такая асаблівасць рынку. Але на ваенных піруэты Су-30 МКІ ( "І" у абрэвіятуры азначае "індыйскі") зрабілі ўражанні ў небе Бангалора.

© Sputnik / Виктор Толочко

Праект Су-30 зарадзіўся ў пачатку 90-х

А следам... у 1999 праходзіў прэстыжны авіясалон у Ле-Бурже: пры выкананні віражоў на гранічныых магчымасцях расійскі шматмэтавы знішчальнік пацярпеў катастрофу. Але ў гэтым не было ні памылкі экіпажа, ні няспраўнасцей машыны. Арганізатары аэрасалона (а галоўны канкурэнт "сушак" - французскія Rafael) скарацілі час палёту. Кажучы папросту, адбілася спешка.

Здарэнне, зрэшты, не перашкодзіла кантракту, а ў далейшым стварэнню пры падтрымцы Расіі карпарацыі Хіндустан аэранаўтык. Экспарт дазволіў удасканальваць расійскую авіяпрамысловасць і перарос у такія праекты як Су-30 СМ, Су-34, Су-35, а таксама перспектыўны комплекс 5-га пакалення - Су-57.

Серыйны мадэрнізаваны

Баявое дзяжурства Су-30 СМ у Беларусі ў пары з МіГ-29. Шматфункцыянальны комплекс знаходзіцца на ўзбраенні ў Індыі, Кітаі, Венесуэле, Арменіі, Казахстане. Самалёт носіць статус не толькі простага ў эксплуатацыі, але і ў абслугоўванні.

"Самалёт асвоілі і працягваюць асвойваць маладыя экіпажы. Ім, вядома, больш звыкла і прасцей працаваць з кампьютэрным абсталяваннем. Пасля атрымання каманд на баявы вылет Су-30 СМ праз дзесяць хвілін будзе ў паветры", - кажа старшы тэхнік Радзівон П'янаў.

© Sputnik / Виктор Толочко

Старшы тэхнік Радзівон П"янаў

Паветраная абстаноўка

За беларускімі Су-30 СМ з цікаўнасцю назіраюць на заходніх граніцах. Пра гэта сведчаць дадзеныя, якія паступаюць на "Сопку-2".

Расійскі радыёлакацыйны комплекс - яшчэ адно нядаўняе папаўненне сярод сродкаў супрацьпаветранай абароны.

© Sputnik / Виктор Толочко

Расійскі радыёлакацыйны комплекс "Сопка-2"

"Комплекс валодае першасным і другасным лакатарамі, якія дазваляюць выявіць паветраныя судны ў радыусе да 360 і 400 кіламетраў. Уся апаратура настроена ў працоўным і рэзервовым рэжымах. У выпадку выхаду з ладу якіх-небудзь вузлоў, пераход на дублюючую апаратуру ажыццяўляецца за дзве секунды. Можа працаваць абсалютна аўтаномна", - растлумачыў начальнік радыёлакацыйнага вузла Арцём Лісоўскі.

© Sputnik / Виктор Толочко

"Сопка-2": выгляд знутры

"Сопка-2" таксама абсталявана метэаканалам: надвор'е з'яўляецца для лётчыкаў інфармацыяй з пазнакай "высокага прыярытэту".

РЛС 59Н6М, ці "Праціўнік"

© Sputnik Tolochko Victor

Перавага Праціўніка - мабільнасць

Таксама расійская станцыя. У адрозненні ад "Сопкі", яе перавага - мабільнасць. Павышаць абароназдольнасць Беларусі дазваляюць і айчынныя распрацоўкі. Да прыкладу, РЛС "Усход-Д" і станцыя выяўлення нізкалётных мэтаў "Раса".

© Sputnik / Виктор Толочко

"Усход-Д" прызначаны для выяўлення паветраных аб"ектаў, пачынаючы ад паветранага шара да любога лятальнага апарата

"Усход-Д" прызначаны для выяўлення паветраных аб'ектаў, пачынаючы ад паветранага шара да любога лятальнага апарата. Станцыя дае аператару абвестку пра тып, хуткасць і выдаленне судна", - рапартуе начальнік радыёлакацыйнага вузла Аляксандр Кісялёў.

© Sputnik / Виктор Толочко

"Усход-Д" дае аператару абвестку пра тып, хуткасць і выдаленне паветранага судна, растлумачыў Аляксандр Кісялёў

Вопыт стварэння найноўшых сродкаў і ўзбраенняў дазваляе праводзіць сумесныя манеўры. Не выключана, што выпрабаванні беларускіх і расійскіх збройнікаў могуць прайсці на бліжэйшых вучэннях "Захад-2021". Стратэгічная трэніроўка ваенных дзвюх краін запланавана на восень.